Ինչպե՞ս պաշտպանել Արցախը «ռեյդերներից»

PanARMENIAN.Net - Լեռնային Ղարաբաղի դեպքում ադրբեջանցի քաղաքական գործիչներն ավելի քիչ հիմքեր ունեն հավակնությունների համար, քան Տոկիոն Կունաշիրի ու Շիկոտանի հանդեպ: Այն պարզ պատճառով, որ Արցախի տարածքը ոչ մի կապ չունի երիտասարդ ադրբեջանական պետության պատմության հետ: Միակ բանը, ինչ հիշեցնում է Ադրբեջանի մասին, փամփուշտների հետքերն են ու ավերածությունները, որոնք հստակ պատկերացում են տալիս, թե ինչի կարող է վերածվել խաղաղ հանրապետությունը, եթե Բաքվին հասանելի դառնա ԼՂՀ տարածքը: Բայց Բաքուն երբեք դա չի ստանա:

Եվ այսպես՝ ոչ մի հակամարտություն չկա: Կան նկրտումներ: Նկրտումներ ունենում են նախկին սիրուհիները, կռվարար հարևանները կամ բանջարեղենի շուկայի տերը գյուղացուց, որը չի ցանկանում վճարել շուկայում անվճար առևտրի տեղի համար: Կան նաև հանցավոր նկրտումներ: Այս դեպքում Ադրբեջանի նկրտումները հստակ կրկնում են կորպորատիվ ռեյդերների քաղաքականությունը: Ամեն ինչ շատ տեսանելի է: Պատկերացնենք մի պայմանական բաժնետիրական ընկերություն, որը հողակտորի բարեխիղճ սեփականատեր է: Անշարժ գույք ունեցող ցանկացած ընկերություն միշտ ենթակա է ռեյդերների՝ ագրեսիվ խարդախների, կողմից գրավվելու վտանգին, երբ հարձակվող կողմը ձգտում է տիրանալ ձեռնարկությանը, սննկացնել այն ու վաճառել ակտիվները: Իսկ հողը ամենաարժեքավոր հարստությունն է, հատկապես, եթե այդ հողի վրա աշխատել են աշխատասեր հայերը: Իրենց նպատակներին հասնելու համար ռեյդերները դիմում են հետևյալ գործողությունների. 1. Ապացուցել, որ ռեյդերներն ունեն ընկերության բաժնետոմսերի գոնե մի նվազագույն քանակ, այսինքն, բոլորին համոզել, որ «մենք էլ ենք մի քիչ բաժնետեր»: 2. Սպառնալիքներով ու խարդախությամբ վերագրել իրենց սահմանադիր փաստաթղթերը: Ուժային աջակցության միջոցով գրավել ֆիրմայի կենտրոնակայանը: 4. ԶԼՄ-ներում ստեղծել սեփականության արդար վերաբաշխման պատրանք՝ թե տեսեք, «վերադարձնում ենք հին պարտքերը»: 5. Սննկացնել, վաճառել, բաժանել:

Մի՞թե բոլոր այս տարրերը, վերջինից բացի, չեն ձգտում Արցախի դեպքում կիրառել «բաքվեցի ռեյդերները»: Այն մասին, թե ինչպես հինավուրց «շումեր՝ ադրբեջանցիները» տիրել են Թբիլիսինն, Արցախին, Երևանին ու Բուլղարիայի հանգստավայրերին, հատորներ են գրված: Ռեյդերները երբեք չեն մտահոգվում փաստերի հավաստիության առումով ու պատրաստ են «վկայությունների» ամբողջ գրադարաններ ստեղծել ի նպաստ ռեյդերների տեսակետի: Անհեթեթության ու խելահեղության աստիճանը նշանակություն չունի՝ գլխավորը «փաստաթղթերի» քանակն է: ԶԼՄ-ների, արտաքին գործընկերների, միջազգային կազմակերպությունների հետ աշխատանքը ևս գործող ռեյդերական սխեմայի կարևոր տարր է: Կարելի է միայն «սգալ» Կասպից ծովի միլիոնավոր ձկների մասին, որոնք իրենց կյանքն ու ձկնկիթն են տվել Ալիևի ռեժիմի օտարերկրացի հյուրերի բարյացակամությունը ապահովելու համար:

Եվ այսպես, պարզ է, որ Արցախի հանդեպ գործում է տիպիկ ու բավականին պարզունակ ռեյդերական սխեմա:

Ուրեմն ինչպե՞ս հակազդել ռեյդերությանը:

Ռեյդերության դեմ պայքարի գլխավոր գործիքը ճշգրտությունն է փաստաթղթերում: Կնիքը, կանոնադրությունն ու բաժնետերերի ցուցակը պետք է հստակ լինեն ու գտնվեն պաշտպանված վայրում: Դա ձեզ կասի ցանկացած կորպորատիվ իրավաբան: Այն, որ Արցախը ԱՊՀ երկների մեծ մասից լավ է պաշտպանված, փաստ է: Բայց խոսքը ռազմական պաշտպանության մասին է: Իսկ ահա փաստաթղթերում հստակության դեպքում կարող են հարցեր առաջանալ:

Գլխավոր հարցը Լեռնային Ղարաբաղի իրավական սուբեյկտ լինելու հարցն է, միջազգային, միջպետական հարաբերություններում ինքնուրույն խաղացողի դիրքը: Կարո՞ղ է արդյոք պետությունը լիարժեք լինել, եթե նրա գլխավոր դաշնակիցը չի ճանաչում դա: Որքան էլ զարմանալի լինի, բայց Արցախի դեպքում կարող է: Ի հեճուկս բոլոր բարդ ինտրիգների ու հակասությունների: Սակայն դա ավելի շուտ բացառություն է ընդհանուր կանոններից և հիմք չկա մտածելոի, որ այդ բացառությունը կարող է երկար գոյատևել: Առավել ևս, որ այժմ այս օրերին ռեյդերական ակտիվությունն աճում է: Ղրիմի ու Ուկրաինայի արևելքում ծավալվող իրադարձությունները, ինչպես նաև դրա հետ կապված տերությունների ու խոշոր կորպորացիաների դիմակայության հողմերը հասել են Անդրկովկաս: Իսկ դա նշանակում է, որ Արցախ նավը պետք է առավելագույն կայունություն ունենան, քանի դեռ փոթորիկը չի հանդարտվել: Փակել բոլոր մուտքերն ու ամուր պահել ղեկը՝ հետևելով նավապետի ցուցումներին: Իսկ նավապետը նավում միայն մեկն է:

Պետությունների ինքնուրույնությունը չի նշանակում գործակցության, դաշինքների, եղբայրության, միասնական արժույթի կիրառման դադարեցում ու բաց սահմանների փակում: Սակայն իրավասությունների հստակեցումն ու երկու պետությունների շահերից բխող գործողությունները համակարգելու հնարավորությունը կարող են պաշտպանության բազում տարբերակներ ի հայտ բերել քաղաքական դաշտում:

Կյանքը ցույց է տալիս, որ հաճախ ռեյդերների զոհ են դառնում բաժնետերերի միջև բարդ հարաբերությունների համակարգ ունեցող ոչ ճկուն կառույցները, որտեղ տնօրենների խորհրդի անդամներից թեկուզ մեկը բավարար ուշադրությամբ չի վերաբերվում հանրության շահերին: