4  02.04.14 - Սահմանադրական դատարանում պարտադիր կուտակայինի հարցով դատական հերթական նիստը
13  02.04.14 - ՍԴ-ի բակը պարտադիր կուտակայինի վերաբերյալ որոշումը հրապարակելուց հետո

ՍԴ-ն որոշեց՝ պարտադիր կուտակայինի մի շարք դրույթները հակասահմանադրական են (թարմացված)

ՍԴ-ն որոշեց՝ պարտադիր կուտակայինի մի շարք դրույթները հակասահմանադրական են (թարմացված)

PanARMENIAN.Net - Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի մի քանի դրույթ ՀՀ Սահմանադրության պահանջներին հակասող ու անվավեր ճանաչեց։ 64 էջանոց համախատասխան որոշումը ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանը հրապարակեց այսօր՝ ապրիլի 2-ին։ Ըստ էության, դիմող կողմի հայցը բավարարվեց։

Դատարանը մինչև 2014-ի սեպտեմբերի 30-ն Աժ-ին և Կառավարությանը ժամանակ տվեց ՝ օրենքի որոշ դրույթներ փոփոխելու համար: Մինչ այդ կատարված կենսաթոշակային բոլոր վճարումները պետք է վերանայվեն:

Ավելի ուշ Կառավարությունը հայտարարություն տարածեց ՍԴ որոշման վերաբերյալ, համաձայն որիԲարձր դատարանը շեշտել է՝ 50-ից ավելի երկրների փորձը վկայում է, որ կենսաթոշակայինկուտակային համակարգի ներդրումը բարձրացնում է երկրի կայունությունը, ժողովրդի բարեկեցությունը:

«Միևնույն ժամանակ, դատարանը սահմանել է, որ օրենքում կան թերություններ, որոնք պետք է շտկել մինչևսեպտեմբերի 30-ը: Կառավարությունն առաջ է տանելու ժողովրդի բարեկեցության բարձրացմանն ուղղված այսարմատական բարեփոխումը՝ դրա պատշաճ սահմանադրական ձևակերպումների շրջանակներում:Կառավարությունը հետագա գործողությունների ծրագիրը կընդունի Սահմանադրական դատարանիորոշումը ստանալուց և ուսումնասիրելուց հետո»:

ՍԴ որոշման հրապարակումից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց դիմող կողմը ներկայացնող ԱԺ պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանը, այս «մեծ պայքարում» սա առաջին հաղթանակն է, «բայց այն դեռ շարունակվում է»:

«Նախօրոք չոգևորվենք, երբ որոշումը ձեռքներիս տակ կլինի, նոր կկարողանանք վերջնական գնահատական տալ։ Բայց պարտադիր բաղադրիչը ճանաչվեց Սահմանադրությանը հակասող։ Այս պահին կարող ենք ասել, որ ՍԴ-ն արդարացված որոշում ընդունեց»,- նշեց պատգամավորը։

Իրապավաշտպան Ատրակ Զեյնալյանն էլ իր հերթին հաստատեց, որ քաղաքացիներին պետք է վերդարձվեն այն գումարները, որոնք այս տարի գանձվել են։

«Մեր դիմումն ամբողջությամբ բավարարված է»,- նշեց նա։

Սահմանադրական դատարանը իր որոշման մեջ նշել է, որ վեճի առարկա խնդիրը անմիջական կապ ունի սեփականության իրավունքի հետ և գտել, որ վեճի առարկա իրավադրույթներն առաջին հերթին այդ իրավունքի պաշտպանության տեսանկյունից պետք է քննարկման առարկա դառնան:

Ըստ նույն որոշման, Սահմանադրության 32–րդ հոդվածի պահանջից ելնելով՝ օրենքում խելամիտ օրենսդրական լուծում չի տրվել նվազագույն աշխատավարձ ստացողի պարտադիր բաղադրիչի մասով՝ հաշվի չեն առել նվազագույն կենսապահովման զամբյուղը:Օրենքը չի կարգավորում՝ ինչպես վարվել 45.000 դրամ նվազագույն աշխատավարձ ստացողի դեպքում. հաշվի չի առնվել Կենսաապահովման նվազագույն զամբյուղի և Կենսաապահովման նվազագույն բյուջեի մասին օրենքի պահանջները։

«Յուրաքանչյուր ոք նվազագույնից ոչ ցածր աշխատավարձ ստանալու իրավունք ունի, հետևաբար նվազագույն աշխատավարձը չի կարող պակաս լինել սահմանվածից»,- որոշումն ընթերցելիս նշել է ՍԴ նախագահը, գրում է Panorama.am-ը։

«Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքով, նվազագույն աշխատավարձ ստացողները ևս պետք է 5 տոկոս պարտադիր վճար կատարեն կուտակային ֆոնդերին:

ՀՀ կառավարությունը և ՀՀ ԱԺ-ն պետք է պաշտպանեն մարդկանց սեփականության իրավունքը, արձանագրել է ՀՀ Սահմանադրական դատարանը:

«Ազատություն» ռադիոկայանի ուղիղ եթերում «Դ!ԵՄ ԵՄ»-ի ակտիվիստ Դավիթ Խաժակյանն ասաց, որ սա մեծ նվաճում էր, բայց վերջնական հաղթանակը կլինի, երբ սեպտեմբերի 30-ին ԱԺ-ն ու Կառավարությունը փոփոխություններ անեն, ու մինչև այդ շարժումը լինելու է։ Քաղնախաձեռնության առաջիկա ծրագրում ապրիլի 12-ին կայանալիք հանրային միջցիառումն է, որտեղ քաղաքացիների հետ կվերլուծեն ՍԴ որոշումը։

ԱԺ սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ պատգամավոր, ՍԴ-ում պատասխանող կողմը ներկայացնող Հակոբ Հակոբյանը լրագրողների հետ զրույցում ասաց, թե դատարանը ոչ թե օրենքն է հակասահմանադրական ճանաչել, այլ դրա մի շարք հոդվածները:

«Իրավական դաշտը թերի է»,- նշեց նա։

ՍԴ որոշմանը ֆեյսբուքյան իր էջում անդրադարձել է նաև արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը։ Նա, մասնավորապես, գրել է․

«Բոլորս լսեցինք Սահմանադրական դատարանի որոշումը: Այս պահին արձագանքները տարբեր են և հակասական: ՍԴ որոշման մեջ յուրաքանչյուրը տեսնում է այն, ինչ ցանկանում է:Բոլորին, հատկապես իրավաբաններին, հորդորում եմ ձեռնպահ մնալ սահմանադրական դատարանի որոշումից չբխող եզրահանգումներ ու հետևություններ անելուց:

Ակնհայտ է, որ Սահմանադրական դատարանի որոշումը ևս մեկ քայլ է մեր իրավական համակարգի զարգացման ուղղությամբ: Վստահ եմ այն կնպաստի ՀՀ կենսաթոշակային առավել արդյունավետ համակարգ ունենալու հարցում»,- գրել է նա՝ հույս հայտնելով, որառաջիկայում տեսակետ արտահայտելու և որոշումը ներկայացնելուհնարավորություն կունենա:

ՀԱԿ խմբակցության ղեկավար Լևոն Զուրաբյանի համոզմամբ, Կառավարությանը գործելու բավականինհնարավորություն են տվել, չնայած այդ դրույթները հակասահմանադրական ճանաչելը կարևոր է։

«Այս ամենը պետք էընդունելվերապահումներով․սա նշանակում է, որ պայքարը շարունակվում է»,- նշեց նա։

ԲՀԿ-ական Նաիրա Զոհրաբյանի համոզմամբ, ՍԴ այս որոշումը մի բան է նշանակում՝ Կառավարությունն անհապաղ պետք է հրաժարական տա:

Հարցով քննությունը սկսվել էր մարտի 28-ին: Դիմող կողմը, որին ՍԴ-ում ներկայացնում էին ԱԺ պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանը, իրավաբան Մերի Խաչատրյանն ու իրավապաշտպան Արտակ Զեյնալյանը, ներկայացրել էր դիմումը, դրա առարկան, պահանջն ու պատասխանել դատարանի անդամների ու պատասխանող կողմի հարցերին: Պատասխանող կողմը, որին ներկայացնում էր ԱԺ սոցիալական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՀԿ-ական պատգամավոր Հակոբ Հակոբյանը, ներկայացրել էր բացատրություններ ու նույնպես պատասխանել հարցերին:

Նիստը շարունակվել էր երկուշաբթի՝ մարտի 31-ին, Բարձր դատարանը լսել էր Կառավարությանը՝ ի դեմս Հայաստանի սոցապ նախարար Արտեմ Ասատրյանի, ինչպես նաև Կենտրոնական բանկին՝ ի դեմս դրա փոխնախագահ Ներսես Երիցյանի, այնուհետև բոլոր 4 կողմը եզրափակիչ ելույթներրը, որոնցից հետո որոշումը կայացնելու համար դատարանն անցավ խորհրդակցությունների սենյակ:

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգ

Կենսաթոշակային բարեփոխումների մեկնարկի մասին Հայաստանը հայտարարել էր դեռ 2010-ի հուլիսին: Արդեն 2011-ի հունվարի 1-ից կենսաթոշակային ռեֆորմները մեկնարկեցին կամավոր կուտակային համակարգի ներդրմամբ։

2014-ի հունվարի 1-ից Հայաստանն անցավ պարտադիր կուտակային համակարգի, որը վերաբերում է 1973-ի դեկտեմբերի 31-ից հետո ծնվածներին, որոնք աշխատում են և գրանցված են աշխատավայրում: Մինչև 500 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողները վճարումներ կկատարեն իրենց աշխատավարձի 5%-ի չափով, ևս 5%-ն այդ աշխատողների անհատական հաշիվներին կփոխանցի պետությունը։ 500 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողի անհատական կուտակային ֆոնդին պետությունը 25 հազար դրամից ավելի չի փոխանցի:

Պարտադիր բաղադրիչի ներդրումը մեծ աղմուկ էր առաջացրել հասարակության շրջանում, ստեղծվել էին մի շարք քաղնախաձեռնություններ, որոնք մինչև օրս էլ այդ համակարգին դեմ են արտահայտվում ու շարունակում են բողոքել: Համակարգին դեմ էին նաև խորհրդարանական ոչ իշխանական 4 ուժերը, որոնք ԱԺ-ին առաջարկել էին մեկ տարով հետաձգել համակարգի ներդրումն ու շարունակել քննարկումները, քանի որ դա շատ լուրջ փոփոխություն է, իսկ«համակարգը թերի է»: 2013-ի դեկտեմբերի 4-ին հարցով հրավիրված արտահերթին խորհրդարանը դեմ էր քվեարկել կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչի կիրառումը մեկ տարով հետաձգելու առաջարկությանը:

Հայաստանի սահմանադրական դատարանը հունվարի 24-ի նիստում որոշել էր կասեցնել «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 76-րդ հոդվածի (այն է՝ պատասխանատվությունը պարտադիր կուտակային վճարները չկատարելու կամ ուշացմամբ կատարելու համար) և 86-րդ հոդվածի 3-րդ մասի (այն է՝ ֆոնդի և կառավարչի պարտադիր ընտրություն) գործողությունը մինչև օրենքի 5, 7, 8, 37, 38, 45, 49 և 86-րդ հոդվածների սահմանադրականության վերաբերյալ գործի դատաքննության ավարտը։

Մարտի 28-ին մեկնարկած դատական նիստի որոշումը ՍԴ-ն կայացրեց ապրիլի 2-ին՝ «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի մի քանի դրույթ ՀՀ Սահմանադրության պահանջներին հակասող ու անվավեր ճանաչելով։ 64 էջանոց համախատասխան որոշումը հրապարակել էր ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանը։ Ըստ էության, դիմող կողմի հայցը բավարարվեց։

Դատարանը մինչև 2014-ի սեպտեմբերի 30-ն Աժ-ին և Կառավարությանը ժամանակ տվեց՝ օրենքի որոշ դրույթներ փոփոխելու համար: Մինչ այդ կատարված կենսաթոշակային բոլոր վճարումները պետք է վերանայվեն:

Ապրիլի 17-ին վարչապետը հանձնարարեց շահագրգիռ պետական մարմիններին սեղմ ժամկետում օրենքի նախագիծ պատրաստել, որով մինչև Սահմանադրական դատարանի՝ ապրիլի 2-ի որոշմամբ նախատեսված օրենսդրական փաթեթի ընդունումն Ազգային ժողովը կկասեցնի տույժերի հաշվարկը: Կառավարության առաջարկող օրենքի նախագիծն Ազգային ժողովում սկսեցին քննարկել ապրիլի 28-ին:

Արդեն մայիսի 15-ին խորհրդարանն ամբողջովին ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին Կառավարության օրինագիծը: Դրանով պարտադիր կուտակային վճարը հաշվարկելու և փոխանցելու պարտավորությունը կրող անձն ազատվում է մինչև օրենքն ուժի մեջ մտնելն ընկած ժամանակահատվածի համար պարտադիր կուտակային վճարը չկատարելու կամ ուշացումով կատարելու համար օրենքով նախատեսված պատասխանատվությունից: Նախագահ Սերժ Սարգսյանն օրենքը վավերացրեց մայիսի 26-ին:

Հունիսի 17-ի արտահերթում Կառավարությունը հավանություն տվեց «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու օրինագծերի փաթեթին: Դրանով նախատեսվում է 2014-ի հուլիսի 1-ից պետական հատվածի աշխատողների համար գործարկել նպատակային սոցիալական վճարի համակարգը, որը մինչև 2017-ի հուլիսի 1-ը մասնավոր հատվածի համար կլինի կամավոր։ Դրա դրույքաչափը նույնպես 5 տոկոս է: Առաջարկվում է սահմանել 500․000 դրամ աշխատավարձի շեմ, որից ավելիի դեպքում սոցվճար չի կատարվելու, այսինքն՝ առավելագույն սոցվճարը բոլորի համար լինելու է 25․000 դրամ՝ կախված աշխատավարձի չափից: Նախագիծը քննարկելու համար գործադիրը ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրեց։

Հունիսի 21-ին խորհրդարանն արտահերթում երեք ընթերցմամբ ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակային համակարգում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով պարտադիր կուտակայինը դարձավ նպատակային սոցվճար։ Քվեարկությանը մասնակցեց միայն ՀՀԿ-ն։ Քվեարկությունը բոյկոտած ԱԺ ոչ իշխանական ուժերը տեղեկացրին, որ դիմելու են Սահմանադրական դատարան` վիճարկելու ստեղծված իրավիճակն ու օրենքի խախտումով տեղի ունեցած քվեարկությունը։

 Ուշագրավ
Հավաքի նպատակն է քննարկել ու բարձրաձայնել Արցախի ժողովրդի առաջարկներն ու պահանջները
Առաջարկվում է նաև տուգանային միավոր սահմանել նաև լուսաթափանցելիության կանոնի խախտման համար
Ամփոփվել են միասնական քննությունների առաջին փուլի արդյունքները
Հաջորդ հումանիտար բեռը նախատեսվում է տրամադրել Խարկովի հիվանդանոցներից մեկին
---