Նինոծմինդայի խոնարհված Սուրբ Խաչի տեղում կկառուցվի նոր եկեղեցի. Կատարվել է հիմնարկեքի արարողություն

Նինոծմինդայի խոնարհված Սուրբ Խաչի տեղում կկառուցվի նոր եկեղեցի. Կատարվել է հիմնարկեքի արարողություն

PanARMENIAN.Net - Նինոծմինդայի շրջանի Մեծ Արագյալ գյուղում հունիսի 24-ին, հանդիսապետությամբ Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանի, մասնակցությամբ Սամցխե-Ջավախքի ընդհանուր առաջնորդական փոխանորդ Տ. Բաբգէն վարդապետ Սալբիյանի և հոգևոր դասի, կատարվել է գյուղի հնօրյա խոնարհված Սուրբ Խաչ եկեղեցու տեղում կառուցվող եկեղեցու հիմնարկեքի արարողություն, հայտնում է Հայ Առաքելական Ուղղափառ Սուրբ եկեղեցու վիրահայոց թեմի կայքը:

Մեծ Արագյալը Նինոծմինդայի շրջանի հայկական գյուղ է, որի նախնիները Էրզրումի գավառի Բրթունք գյուղից այստեղ են եկել 1830 թվականին: Գյուղն ընկած է Ջավախք լեռնաշխարհի հյուսիս-արևելյան մասում, Թափարվան գետի ձախ ափին: 1840 թվականից հիշատակվում է գյուղի փայտաշեն եկեղեցին, որից հետո գյուղացիները իրենց միջոցներով կառուցում են մի քարաշեն եկեղեցի, տալով նրան Սուրբ խաչ անունը:

Մեծ Արագյալի խոնարհված եկեղեցու տեղում կկառուցվի գմբեթավոր եկեղեցի, որի շինարարության մեջ կօգտագործվեն հին եկեղեցու քարերը:

Եկեղեցու բարերարությունը ստանձնել են ծնունդով Մեծ Արագյալից, այժմ Ռուսաստանի Դաշնությունում բնակություն հաստատած Արթուր և Աիդա Իսոյան ամուսինները: Արթուր Իսոյանը Վրաստանի հայ գրողների «Վերնատուն» միության անվանի անդամ, գրող,հասարակական գործիչ Ալբերտ Իսոյանի զավակն է: Արժանավոր հայորդին իր երազանքներում միշտ էլ ունեցել է ծննդավայրի եկեղեցին վերակառուցված տեսնելու նպատակը:

Հիմնարկեքի արարողությանը ներկա էին Վրաստանի խորհրդարանի Նինոծմինդայի շրջանից պատգամավոր Հենզել Մկոյանը, Ախալքալաքի շրջանից՝ Սամվել Պետրոսյանը, ինչպես նաև Նինոծմինդայի և Ախալքալաքի շրջանային ժողովների նախագահներ Սմբատ Կյուրեղյանը և Համլետ Մովսիսյանը, Նինոծմինդայի շրջանային վարտչության նախագահ Գագիկ Կարսլյանը և Ախալքալաքի շրջանային վարչության նախագահ Էդվարդ Աղասարյանը: Հյուրեր էին ժամանել մայր հայրենիքից և Վրաստանի տարբեր շրջաններից, նաև Ռուսաստանից:

Արարողության ավարտին ժողովրդին մատուցվել է այս առթիվ օրհնված մատաղը:

Ջավախք

Ջավախքն հնուց ի վեր բնակեցված է եղել հայերով, ինչի մասին վկայում են ինչպես հայկական, այնպես էլ վրացական, արաբական, թուրքական եւ այլ աղբյուրները: Ըստ վրաց Լեոնտի Մրովելիի աղբյուրի, IV դարի սկզբում Ջավախքի բնակչության խոսակցական լեզուն հայերենն էր:

Սակայն թուրքական տիրապետության հաստատումը զգալի ազդեցություն ունեցավ Ջավախքի ազգային կազմի վրա: Աստիճանաբար, երկրամասի քրիստոնյա բնակչությունը, եւ առաջին հերթին հայ բնակչությունը, նվազում էր, իսկ դրա փոխարեն ավելանում էր մահմեդական բնակչության քանակը, հիմնականում լազերի եւ չերքեսների հաշվին: 18դ. վերջում Ջավախքը կորցրեց իր բնիկ հայ բնակչության զգալի մասը, որի մի հատվածը տեղափոխվեց այլ տարածքներ, իսկ մի մասն ուղղակի ոչնչացվեց:

Ջավախքի միացումը Ռուսաստանին մեծ նշանակություն ունեցավ հայ բնակչության նորմալ կյանքի եւ գործունեության համար: Երկրամասը դարձավ Կովկասի առեւտրի ու արհեստագործության ամենամեծ կենտրոններից մեկը, Կարապետ Բագրատունու ջանքերով բացվեց Մեսրոբյան հայտնի դպրոցը: Ջավախքում են ծնվել եւ մեծացել հայ ժողովրդի բազմաթիվ ականավոր գործիչներ` գրողներ Դերենիկ Դեմիրճյանն ու Վահան Տերյանը, ԵՊՀ առաջին ռեկտոր Հակոբ Մանադյանը, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության սպարապետ Ռուբեն Տեր-Մինասյանը եւ շատ ուրիշներ: Հայաստանի Հանրապետության չորս վարչապետներից երկուսը` Հովհաննես Քաջազնունին եւ Համո Օհանջանյանը եւս ծնունդով Ախալքալաքից են:

1921թ. փետրվարին Ջավախք կրկին ներխուժեցին թուրքական զորքերը: Վրացական զորքերը, ինչպես եւ 1918թ., կրկին ոչ մի օգնություն ցույց չտվեցին այդ շրջանի հայ բնակչությանը, որը ստիպված էր սեփական ուժերով դիմադրել թուրքական զորքերին: Թուրքական զորքերի ներխուժման, սովի եւ հիվանդությունների արդյունքում 1918-1921թթ. Ախալքալաքի շրջանում զոհվեց հայ բնակչության շուրջ 50 տոկոսը:

Ներկայումս Ջավախքի հայերը պայքարում են Վրաստանի կազմում ինքնավարության հասնելու համար:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---