Թուրքիայի ԱԳ նախարարը Հայաստանի հետ հարաբերություններում «նոր դարաշրջանի» հո՞ւյս ունի

PanARMENIAN.Net - Թուրքիայի ԱԳ նախարար Ահմեդ Դավութօղլուն հայտարարել է, որ հուսով է, թե Հայաստանն ու սփյուռքը «համարձակ քայլեր» կձեռնարկեն, ինչպես դա արեց Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը՝ ապրիլի 23-ին ցավակցություն հայտնելով «1915-ի իրադարձությունների կապակցությամբ»: Ինչպես գրում է Hurriyet Daily News-ը, Turkish Policy Quarterly հանդեսում հրապարակված հոդվածում Դավութօղլուն գրել է, որ Էրդողանի հայտարարությունը պետք է հետագա քայլերի հիմք դառնա: Ըստ Թուրքիայի ԱԳ նախարարի, դրանք պետք է լինեն կարծիքների ու հիշողությունների տեսքով, քանի որ դա ոչ միայն ցավակցություն է, այլև խաղաղության ազնիվ կոչ երկու կողմերին: «Թուրքիայի ու Հայաստանի միջև կսկսվի խաղաղության նոր դարաշրջան, եթե մտավորականներն ու հասարակական գործիչները հաղթահարեն տարաձայնություններն ու աշխատեն հանուն ընդհանուր հաշտեցման»,- ասել է Դավութօղլուն:

Ըստ նրա, «ընդհանուր հիշողությունը» չափազանց կարևոր է, որպեսզի երկու ժողովուրդները հասկանան, թե ինչ է կատարվել: «Հայերի համար 1915-ը բռնագաղթի տարի էր, որի ժամանակ շատ մարդիկ զոհվեցին: Մինչև 1915-ն ու դրանից հետո Անատոլիայի թուրքերի համար ևս ծանր ժամանակներ էին: Դա ընդհանուր ցավի ժամանակ էր»,- գրում է Դավութօղլուն՝ հիշեցնելով Բալկանյան պատերազմի, Չանաքքալեի ճակատամարտի ու Թուրքիայի անկախության համար պատերազմի մասին:

Ապրիլի 23-ին Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանը հանդես եկավ հայտարարությամբ նվիրված Հայոց ցեղասպանության տարելիցին: Հայտարարության մեջ մասնավորապես ասվում է. «Օսմանյան կայսրության թուրք, քուրդ, արաբ, հայ և այլ ազգությունների քաղաքացիների համար, անկախ նրանց կրոնական ու ազգային պատկանելությունից, բարդ շրջան էր, լի դառը իրադարձություններով: Անընդունելի է 1915 թվականի իրադարձություններն որպես պատրվակ ու Թուրքիայի հետ քաղաքական դիմակայության առարկա օգտագործելը: Առաջին համաշխարհային պատերազմի իրադարձությունները մեր բոլորիս ընդհանուր ցավն են: Ողբերգական իրադարձությունները պետք է դիտարկվեն «արդար հիշողության» տեսակետից: Այնպիսի անմարդկային իրադարձությունները, ինչպիսին մարդկանց վերաբնակեցումն է, չպետք է խոչընդոտ դառնան թուրքերի ու հայերի միջև հարաբերությունների հաստատման համար:

Թուրքիայի Հանրապետությունը 1915-ի իրադարձությունները գիտական առումով հետազոտելու համար մի միասնական պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու կոչ արեց: Այդ առաջարկը դեռ ուժի մեջ է: Թուրք, հայ և միջազգային պատմաբանների համատեղ հետազոտությունը մեծ դեր կունենա 1915 թվականի իրադարձությունների լուսաբանման ու պատմության ճիշտ մեկնաբանության գործում: Ուստի մենք բացել ենք մեր բոլոր արխիվները հետազոտողների համար: Մեր արխիվներում այսօր պահպանվող հարյուր հազարավոր փաստաթղթերը ներկայացված են պատմաբանների ուսումնասիրությանը: Թուրքիան, վստահորեն նայելով ապագային, միշտ աջակցել է գիտական ու համակողմանի հետազոտություններին՝ պատմության ճիշտ ընկալման համար:

Հույսով և հավատով, որ նմանատիպ սովորություններ ու ավանդույթներ ունեցող հին ժողովուրդները, որոնք միևնույն, բարդ աշխարհագրական տարածքին են պատկանում, կարող են միասին ու արժանի կերպով հիշել իրենց անցյալն ու կորուստները: Մենք ցանկանում ենք, որ 20-րդ դարի սկզբին զոհված հայերի հոգիները խաղաղությամբ հանգչեն, իսկ նրանց թոռներին հայտնում ենք մեր ցավակցությունը: Մենք հիշում ենք Օսմանյան կայսրության բոլոր քաղաքացիներին, ինչ կրոն էլ նրանք դավանեն և ինչ ազգության էլ պատկանեն, որոնք զոհվեցին այդ շրջանում նման պայմաններում: Թող հանգչեն խաղաղությամբ»: