«Մեծ ամոթ». Թուրքական պատմության դասագրքերը հայերի նկատմամբ ատելություն են սերմանում

27 սեպտեմբերի 2014 - 09:54 AMT

PanARMENIAN.Net - Թուրքական դպրոցների պատմության դասագրքերում արդեն որերորդ անգամ տեղ են գտնել կրոնական և ազգային փոքրամասնությունների, մասնավորապես, հայերի նկատմամբ ատելություն և թշնամանք պարունակող արտահայտություններ: Հեղափոխության պատմության դասագրքերը աշակերտներին սովորեցնում են Օսմանյան կայսրության անկումից հետո Թուրքիայի առաջին կառավարության կողմից իրականացվող հակահայ բարեփոխումները, գրում է թուրքական Today's Zaman-ը:

, որ մի խումբ թուրք մտավորականներ, գրողներ, ակադեմիկոսներ և արվեստագետներ դասագրքերը քննադատող հայտարարություն են տարածել: Հայտարարության տակ ստորագրած 5 տասնյակից ավելի մտավորականները, որոնց շարքում են Օրհան Փամուկը, Թաներ Աքչամը, Ֆաթիհ Աքինը, Ահմեթ Հաքանը, Ալի Նեսինը, Ալի Բայամօղլուն, Բասքըն Օրանը, Հասան Ջեմալը, Մուրաթ Բելգեն, նմանատիպ արտահայտություններ պարունակող գրքերով ուսուցումը «մեծ ամոթ» են որակել, հաղորդում է Ermenihaber-ը` T24-ին հղումով:

Նրանք պատմության դասագրքերը ուսումնական ծրագրից հանելու և հայ աշակերտներից ներողություն խնդրելու կոչ են արել:

«Այս կոչը մեզ հիշեցնում է, թե որքան մեծ կարևորություն ունի այնպիսի դասագրքերի պատրաստումը, որոնք էթնիկ, կրոնական խմբերի միջև ոչ թե ատելության, այլ խաղաղության, եղբայրության և համակեցության զգացումներ կխրախուսեն և կներկայացնեն ոչ թե սուտը, այլ ճշմարտությունը»,- խոսելով մտավորականների հայտարարության մասին` ասել է պատմաբան Թաներ Աքչամը:

2009-ին Թուրքիայի կրթության նախարարությունը հրատարակել էր ևս մեկ դասագիրք, որը դպրոցականներին սովորեցնում է հետապնդել քրիստոնյաներին: 13-ամյա դեռահասներին սովորեցնում են «դիմակայել քրիստոնեական առաքյալներին, որոնք վտանգ են ներկայացնում երկրի ազգային միասնության ու մշակույթի համար»: Դասագրքի հեղինակը պնդում է, որ առաքյալները «փորձում են իշխանության հասնել», և խորհուրդներ է տալիս, թե ինչպես «ճանաչել նրանց ռազմավարությունը»:

Թուրքիայի Քրիստոնեական Եկեղեցիների Միությունն իր բողոքն էր արտահայտել դասագրքի դեմ: Նա ընդգծել էր, որ դասագիրքը երեխաների մեջ սերմանում է հին աշխարհայացքներ` «Թուրքիայի դեմ քրիստոնեական դավի» մասին: «Նման պնդումները երիտասարդներին հրահրում են մեր համայնքների վրա հարձակվելու` թույլ տալով մտածել, որ այդպես նրանք պայքարում են ԿՏՎ գործակալների դեմ»,- ասվում էր փաստաթղթում:

Photo: Today's Zaman

Հղումներ թեմայով.

Group of intellectuals condemn anti-Armenian statements in textbooks. Today's Zaman

Թուրք մտավորականները կոչ են անում ներողություն խնդրել հայ աշակերտներից. Ermenihaber

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: