Թուրք նախարարը Եվրախորհրդարանի բանաձևի մասին. Եթե այն ընդունվի, «ավելին չի լինի, քան թղթի կտոր»

Թուրք նախարարը Եվրախորհրդարանի բանաձևի մասին. Եթե այն ընդունվի, «ավելին չի լինի, քան թղթի կտոր»

PanARMENIAN.Net - Թուրքիայի՝ ԵՄ հարցերով նախարար Վոլքան Բոզքըրը հայտարարել է, որ Եվրախորհրդարանն ապրիլի 15-ին «1915-ի դեպքերի» վերաբերյալ որոշում է քննարկելու: «Հայոց ցեղասպանության մասին բանաձևի» քվեարկության դեպքում «այն ավելին չի լինելու, քան թղթի կտոր»,-ասել է նա Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմում երկրի արտգործնախարարի հետ հանդիպումից հետո՝ պատասխանելով լրագրողների հարցերին, հայտնում է Tert.am-ը BBC-ի թուրքական ծառայության վրա հղումով:

«Պատմաբան չեղող, քաղաքական անձանց կողմից խորհրդարաններում նստելով որոշում կայացնելը ճիշտ չենք գտնում։ Եվրոպական խորհրդարանն ապրիլի 15-ին 1915-ի դեպքերին է անդրադառնալու։ Ես, անձամբ, վստահ եմ, որ զգացմունքների փոխարեն գիտակցությունը կգերակայի։ Եթե հակառակը լինի, ապա Եվրոպական խորհրդարանի որոշումը պարզապես թղթի կտոր կլինի։ Եթե նման որոշում կայացվի, ապա այդ մասին Թուրքիային տեղեկացնելու են Բրյուսելում մեր մշտական ներկայացուցչի միջոցով և հենց նույն օրը մենք հետ ենք ուղարկելու այն։ Ոչ մի ուժ և ազդեցություն բանաձևը չի ունենալու»,-ասել է Բոզքըրը:

Ընթացիկ տարվա մարտին Եվրախորհրդարանը Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ կոչ առեց ԵՄ բոլոր անդամ պետություններին ընդունել Ցեղասպանությունը և խրախուսել ԵՄ ինստիտուտներին նպաստել Ցեղասպանության ճանաչմանը: Այս ձևակերպումը տեղ է գտել Եվրախորհրդարանի մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության վերաբերյալ 2013 թվականի տարեկան զեկույցում։

Ավելի վաղ՝ փետրվարին, «Ֆլամանդական շահ» (Vlaams Belang) կուսակցության նախագահ, Եվրախորհրդարանի բելգիացի պատգամավոր Ջերոլֆ Աննեմանսը Եվրախորհրդարանին ներկայացրեց միջնորդություն, որով կոչ է անում Թուրքիային ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը:

2006 թ. հուլիսին Եվրախորհրդարանի հիմնական քաղաքական խմբերի ներկայացուցիչները հանդես եկան Եվրամիությանը Թուրքիայի անդամակցության վերաբերյալ բանակցությունների օրակարգում այդ երկրի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին կետն ընդգրկելու օգտին: Պատգամավորները, մասնավորապես, կողմ արտահայտվեցին, որ Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման եւ առանց որեւէ նախապայմանի Անկարայի կողմից Հայաստանի շրջափակման վերացման մասին հարցերը ամրագրվեն Բրյուսելի հետ բանակցային շրջանակներում որպես ԵՄ-ին Թուրքիայի անդամակցության նախապայման:

Photo: Volkan Bozkar Sabah
Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղ բանակցություններին և կարգավորմանը վերաբերող հարցերը չեն քննարկվելու
«Այն անպայման կցուցադրվի, սակայն պարզ չէ, թե երբ»,–ասել է Սեիդովը
---