Արևմտյան Վիրջինիայի կողմից Ցեղասպանության ճանաչմանը նպաստել են նահանգի մի խումբ հայեր

Արևմտյան Վիրջինիայի կողմից Ցեղասպանության ճանաչմանը նպաստել են նահանգի մի խումբ հայեր

PanARMENIAN.Net - 35 տարի առաջ Թուրքիայից ԱՄՆ գաղթած Արևմտյան Վիրջինիայի բնակիչ Համբարձում Գասպարյանը նահանգում քարոզում էր Հայոց ցեղասպանության պաշտոնական ճանաչումը:

Մայիսի 4-ին հայտնի է դարձել, որ Արևմտյան Վիրջինիան դարձել է Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած Միացյալ Նահանգների 44-րդ նահանգը:Նահանգապետ Էրլ Ռեյ Թոմբլինը 2016-ի ապրիլ ամիսը հայտարարել էր Ցեղասպանության հիշատակի և կանխարգելման ամիս:

«Ես արեցի դա հանուն իմ պապի, ում անունը Համբարձում Գասպարյան էր և ում անունը կրում եմ նաև ես»: Համբարձում Գասպարյանը, ում պապին գլխատել էին 1915-ին, իսկ նորածին հորը վերցրել էր թուրք մի ընտանիք, ասում է, որ ինքը պատկանում է մի սերնդի, որը Ցեղասպանության տարիներին սպանված իր պապերին ու տատերին չի տեսել.

«Իմ պապից ինձ մնացել էր միայն մի նկար: Ես այդ նկարը փակցրել էի ննջասենյակումս և ամեն գիշեր քնելուց առաջ նայում էի իմ պապիս աջքերի մեջ»:

Գասպարյանի խոսքով, իրեն մեծացրել էին որպես թուրք մահմեդական՝ Աջար Այարա անունով. «Ծնողներս ինձ շատ բաներ չէին պատմում: Երբ Թուրքիայում էինք ապրում, նրանք վախենում էին և դա հասկանալի է: Եվ ես մեծանում էին որպես մահմեդական, սակայն, երբ որոշեցի ամուսնանալ հայ աղջկա հետ, ի հայտ եկան որոշ փաստեր և կյանքումս շատ բան փոխվեց»:

Գասպարյանը և Արևմտյան Վիրջինիայի մի խումբ հայեր Հայոց ցեղասպանության ընդունման հարցը բարձրացրել են Ամերիկայի Հայ դատի գրասենյակի հետ սերտ գործակցությամբ: Գրասենյակի Արևելյան շրջանի պատասխանատու Արմեն Սահակյանի խոսքով, Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը ոչ թե երկու ժողովուրդների, այլ` համամարդկային խնդիր է, և հայերը պետք է լինեն ցեղասպանությունները կանխող շարժման առաջին շարքերում, որպես 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունից տուժած, սակայն նաև՝ համաշխարհային հանրությունից ապագայում աջակցություն ստացած ժողովուրդ.

«1915-ից մինչև 1930-ականները Միացյալ Նահանգները հենց այն պետությունն էր, որն իր ամբողջ ներուժը, կարողությունն ու գթասրտությունը ցուցաբերեց Հայոց ցեղասպանությունից փրկված որբերին», - ասում է Սահակյանը, հաղորդում է Ամերիկայի Ձայնը:

20-րդ դարի սկզբին Մերձավոր Արևելքի ամերիկյան հիմնադրամի միջոցով Ցեղասպանությունից տուժած հայերին 115 միլիոն դոլարի օգնություն տրամադրվեց, որը համարժեք է այսօրվա գրեթե երեք միլիարդին: Օգնություն, որի շնորհիվ միլիոնավոր մարդիկ փրկվեցին։

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---