Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիան կղեկավարի հայազգի Հենրի Տերիոն

Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիան կղեկավարի հայազգի Հենրի Տերիոն

PanARMENIAN.Net - Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիայի (IAGS) նախագահի պաշտոնում ընտրվել է Ուորչեսթրի համալսարանի պրոֆեսոր Հենրի Տերիոն: Տերիոն, որը հայտնի է դարձել Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ իր հետազոտություններով, ընտրվել է ասոցիացիայի նախագահ IAGS-ի 13-րդ կոնֆերանսում, որն անցել է ավստրալական Քուինսլենդի համալսարանում:

«Մարդու իրավունքների ոլորտում նվաճումներով մենք հիմնականում պարտական ենք ցեղասպանության հետազոտություններին: Սարսափելի քաղաքական մթնոլորտն ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում, այլ տարածաշրջաններում սպառնում է այդ առաջընթացին: Ռասայական խտրականությունը, այլատյացությունը, կանանց հանդեպ ատելությունը և այլն ներթափանցում են հանրային դիսկուրս և հանգեցնում իրավական ու քաղաքական անկման ամբողջ աշխարհում, հայտնում է Sputnik-Արմենիան Armenian Weekly-ի վրա հղումով:

«Ցեղասպանության սպառնալիքը նույնիսկ աճել է»,-ասել է Տերիոն իր հանդիսավոր ելույթում՝ հավելելով, որ ցեղասպանությունների հետազոտություններին խոչընդոտող դեմագոգների քարոզչությանը կարող է դիմակայել միայն գիտնականների համակարգված ու հետևողական աշխատանքը:

2007-ից Հենրի Տերիոն գլխավորել է Հայոց ցեղասպանության զոհերի ժառանգներին հատուցումների տրամադրման հարցերի հետազոտման խումբը և խմբի աշխատանքի ամփոփիչ «Արդար լուծում» զեկույցի համահեղինակն է:

Նշվում է, որ Հենրի Տերիոն հայկական ծագումով (մայրական կողմից) առաջին IAGS նախագահն է:

Տերիոն բազմիցս է դասախոսություններով հանդես եկել և մասնակցել է տարբեր միջոցառումների ՀՀ-ում, Արցախում, Թուրքիայում, Լիբանանում, Ճապոնիայում, Հյուսիսային Կորեայում, Ռուանդայում, Մեծ Բրիտանիայում, Ֆրանսիայում, ԱՄՆ-ում, Ավստրալիայում և այլուր:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղ բանակցություններին և կարգավորմանը վերաբերող հարցերը չեն քննարկվելու
«Այն անպայման կցուցադրվի, սակայն պարզ չէ, թե երբ»,–ասել է Սեիդովը
---