Հայաստանի այն գործատուները, որոնք կուտակվող կենսաթոշակի համար պահումներ են արել իրենց աշխատակիցներից, սակայն չեն փոխանցել այդ գումարները, կարող են ենթարկվել կրկնակի պատասխանատվության` զգուշացրել է ֆինանսների նախարար Դավիթ Սարգսյանը:
Քանի որ Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը կասեցրել է «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի միայն երկու հոդվածներ (մեկը մասնակի), մյուս հոդվածներում առկա պարտավորությունները չկատարելու դեպքում դրանց կատարման համար պատասխանատուները` գործատուները, կարող են պատժվել` նախարարության տարածած հաղորդագրության համաձայն` փետրվարի 19-ին պարզաբանել է Սարգսյանը:
Մինչ այդ` փետրվարի 18-ին ֆինանսների նախարարություն ու Պետական եկամուտների կոմիտեն հայտարարել էին, որ ««Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ գործատուները, որպես հարկային գործակալ, կրում են կուտակային վճարները հաշվարկելու և փոխանցելու պարտականություն»: Ըստ հաղորդագրության` հունվար ամսվա վճարման վերջնաժամկետը փետրվարի 19-ն է։
Ընգծելով, որ օրենքի 8-րդ հոդվածն ու ևս մի քանիսը կասեցված չեն, նախարարն ասել է, որ «գործատուների գրեթե 99 տոկոսն արդեն հաշվարկել է գումարները և պահումներ կատարել իրենց աշխատակիցներից»:
«Համաձայն օրենսդրության՝ դրանից հետո նրանք պարտավոր են գումարը փոխանցել գանձապետարանում բացված միասնական հաշվին,- նշել է Սարգսյանը: - Հակառակ դեպքում հետևյալ հարցն է ծագելու, եթե իրենք պահել են իրենց աշխատակիցների գումարները և չեն վճարել կամ վճարելու այդ հաշվին, ապա ինչ է դա նշանակում: Իսկ դա նշանակում է, որ գործատուն պահել է աշխատակցից գումար, և, կոպիտ ասած, այդ գումարներից տոկոս աշխատել»:
«Այն դեպքում, եթե փոխանցած լիներ, այդ նույն եկամուտներն ու տոկոսները կստանային արդեն աշխատակիցները: Այս առումով գործատուները կարող են ենթարկվել կրկնակի պատասխանատվության»,- հավելել է նա:
Ըստ նախարարի` գործատուից չստացված եկամուտների պահանջ կարող են ներկայացնել աշխատակիցները, ինչպես նաև պետությունը որպես աշխատողների իրավունքների պաշտպան կարող է պատասխանատվության ենթարկել նրանց:
ՍԴ-ն «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի 76-րդ հոդվածի (այն է՝ պատասխանատվությունը պարտադիր կուտակային վճարները չկատարելու կամ ուշացմամբ կատարելու համար) և 86-րդ հոդվածի 3-րդ մասի (այն է՝ ֆոնդի և կառավարչի պարտադիր ընտրություն) գործողության կասեցման որոշում էր կայացրել ՍԴ-ն 2014-ի հունվարի 24-ի նիստում: Օրենքի մյուս` 5, 7, 8, 37, 38, 45, 49 և 86-րդ հոդվածների սահմանադրականության վերաբերյալ գործի քննության ավարտը նախատեսվում է մարտի 28-ին:
Կուտակային վճարները չփոխանցելու դեպքում օրենքով նախատեսված տուգանքները Հայաստանի գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանի գնահատմամբ համարժեք են հարկային օրենսդրությամբ` հարկերը չվճարելու տուգանքներին` գրում է Panorama.am-ը:
Ըստ Մակարյանի` եթե գործատուն չի կատարում պարտադիր վճարումներ, սանկցիաները կտրուկ են, մասնավորապես, չվճարված գումարների չափով կարող են կալանք դնել գործատուի գույքի վրա. «Այսինքն` կուտակայինը հարկի նման մի բան է»:
Գործատուների միության նախագահն անգամ տեղեկություններ ունի, որ որոշ ձեռնարկություններում աշխատողները օրինականորեն չեն ձևակերպվում որպես փաստացի աշխատող կամ աշխատողները հենց իրենք են գործատուներին խնդրում, որ չձևակերպեն, որպեսզի աշխատավարձն ամբողջությամբ ստանան: «Արդյունքում, ստվերայնությունն է ավելանալու»,- եզրակացրել է նա:
2014-ի հունվարի 1-ից Հայաստանն անցել է պարտադիր կուտակային համակարգի, որը վերաբերում է 1973-ի դեկտեմբերի 31-ից հետո ծնվածներին, որոնք աշխատում են և գրանցված են աշխատավայրում: Մինչև 500 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողները վճարումներ կկատարեն իրենց աշխատավարձի 5%-ի չափով, ևս 5% այդ աշխատողների անհատական հաշվին կփոխանցի պետությունը։ 500 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողի անհատական կուտակային ֆոնդին պետությունը 25 հազար դրամից ավելի չի վճարի:
Փետրվարի 15-ին Կենսաթոշակային կուտակային համակարգին էր անդրադարձել նաև նախագահ Սերժ Սարգսյանը` այն «հասարակության համար կենսական», «կարևորագույն բարեփոխում» անվանելով ու ընգծելով, որ դրա նպատակը «ռազմավարական անորոշությունները» կրճատելն է: Նախագահը իր ելույթում նաև նշել էր, որ բարեփոխմանը դեմ է բնակչության 80 տոկոսը:
Պարտադիր բաղադրիչի ներդրումը մեծ աղմուկ էր առաջացրել հասարակության շրջանում, ստեղծվել էին մի շարք քաղնախաձեռնություններ, որոնք մինչև օրս էլ այդ համակարգին դեմ են արտահայտվում ու շարունակում են բողոքել: Համակարգին դեմ էին նաև խորհրդարանական ոչ իշխանական 4 ուժերը, որոնք դիմել էին ՍԴ՝ պահանջելով հակասահմանադրական ճանաչել օրենքի մի շարք դրույթներ:
Փետրվարի 10-19-ը աշխատավարձից կատարված պահումների դեմ բողոքի ակցիաներ էին կազմակերպել «Հարավկովկոսսյան երկաթուղու», «Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային թատրոնի», «Երևանի մետրոպոլիտենի», «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի», «Հայաստանի ատոմային էլկտրակայանի» աշխատակիցները:
Պարտադիր կուտակայինի դեմ պայքարի ակտիվ մասնակից «Դ!եմ եմ» նախաձեռնությունը հերթական` այս անգամ «Լուսավորման երթը», անցկացնելու է փետրվարի 21-ին:
