Հռոմի Պապի հետ հանդիպմանը Արամ Ա կաթողիկոսը հիշեցրել է Ցեղասպանության ու Սիրիայի մասին

Հռոմի Պապի հետ հանդիպմանը Արամ Ա կաթողիկոսը հիշեցրել է Ցեղասպանության ու Սիրիայի մասին

PanARMENIAN.Net - Պաշտոնական այցով Վատիկանում գտնվող Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Առաջինը հանդիպել է Սրբազան Պապին և առանձնազրույց ունեցել, ինչից հետո ուղևորվել են Վատիկանի մեծ սրահ, որտեղ նրանց էին սպասում Առաջնորդ Սրբազանները, կարդինալներ, եպիսկոպոսներ և Վեհափառի այցելության առթիվ սփյուռքի գաղուներից ժամանած բարերարներ:

Կաթոլիկ եկեղեցու հետ դարարեի պատմություն ունեցող սերտ համագործակցության մասին հիշատակելուց հետո Վեհափառն անդրադարձել է տագնապներով ու մարտահրավերներով լեցուն ներկա աշխարհում միջեկեղեցական գործակցության կարևորությանը: Նա շեշտել է, որ հակառակ եկեղեցիների ու դավանական բաժանումներին, անհրաժեշտ է միասին գործել ու միասնաբար դիմագրավել մարդկությանը հուզող տագնապներին։ Վեհափառ Հայրապետը ողջունել է եկեղեցին դեպի ժողովուրը տանելու Պապի աշխատանքը:

Վեհափառն անդրադարձել է երկու կարևոր հարցի` նախ Սրբազան Քահանայապետին հիշեցնելով Միջին Արևելքի ծանր դրության մասին, ինչը հաճախ սպառնալիք է նաև եկեղեցու ու դրա սպասավորների կյանքի համար։ Վեհափառը նշել է, որ չնայած դրան, եկեղեցիներն ամուր կառչած են Միջին Արևելքին և հավատարիմ իրենց քրիստոնեական վկայության ու քաղաքացիական պարտավորությունների ու իրավունքների հանդեպ։

Վեհափառ Հայրապետը նաև անդրադարձել է Հայոց Ցեղասպանությանը` հիշելով 1915-ի Օսմանյան Թուրքիայի ցեղասպանության հետևանքները և Սփյուռքի կազմավորումը։ Նա նշել է, որ հայ ժողովուրդը ոչ միայն 1,5 միլիոն նահատակ է տվել, այլ կորցրել իր եկեղեցիները, մշակութային ու հոգևոր արժեքները, հետևաբար ցեղասպանության ճանաչումն ու հատուցումը յուրաքանչյուր հայի պահանջն է:

Ապա Ֆրանցիսկոս Պապն իր խոսքն է ուղղել Վեհափառ Հայրապետին` ուրախություն հայտնելով առաջին անգամ հանդիպելու համար: Պապն անդրադարձել է Հայոց Ցեղասպանությանն ու հայ ժողովրդի հալկածանքներով ու նահատակությամբ լեցուն պատմությանը: Նա հիշատակել է նաև Միջին Արևելքում քրիստոնյա համայնքների դիմագրաված մարտահրավերների մասին ու ողջունել նրանց` Միջին Արևելքին կառչած մնալու հաստատակամությունը:

Ավելի վաղ Արամ Ա-ն զրուցել է Բերիո թեմի առաջնորդ Շահան արքեպիսկոպոս Սարգիսյանի հետ, որը Վեհափառին մանրամասն տեղեկություններ է տվել Հալեպում և, մասնավորաբար, Նոր գյուղ հայաբնակ շրջանում կատարված ռմբակոծությունների մասին, գրում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսարանի կայքը։

Վեհափառն անմիջապես հեռախոսազրույց է ունեցել Սիրիայի բարձրաստիճան պաշտոնյաների, ինչպես նաև միջնորդավորված կապ է հաստատել ընդդիմության ներկայացուցիչների հետ, որպեսզի բոլոր հնարավոր միջոցներով կանխվի հայահոծ շրջանների ռմբակոծումը։

Շարունակելով պաշտոնական այցը Վատիկան` Վեհափառ Հայրապետն այցելել է Սէնթ Էճիտիօ կազմակերպության կենտրոնատեղի ու դրա հովանավորությամբ գործող եկեղեցի։

Այցելության ժամանակ Վեհափառին ուղեկցել են մոտ 80 համայնքերի ներկայացուցիչ, որոնք զանազան գաղութներից ժամանել էին Պապի ու Վեհափառի հանդիպմանը ներկա լինելու։ Եկեղեցական արարողության ժամանակ Վեհափառ Հայրապետն անդրադարձել է նահատակության գաղափարին՝ հիշեցնելով հայոց 1,5 միլիոն նահատակների մասին։

Photo: Armenian Orthodox Church
Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղ բանակցություններին և կարգավորմանը վերաբերող հարցերը չեն քննարկվելու
«Այն անպայման կցուցադրվի, սակայն պարզ չէ, թե երբ»,–ասել է Սեիդովը
---