Ինչո՞ւ են հայաբնակ Ջավախքում հատուկջոկատայիններ տեղակայվել

Ինչո՞ւ են հայաբնակ Ջավախքում հատուկջոկատայիններ տեղակայվել

PanARMENIAN.Net - Այսուհետ վրացական հատուկ նշանակության ուժեր կտեղակայվեն հայաբնակ Ջավախքում մշտական հիմքով: Ասպինձա ավանում, որը գտնվում է Ախալքալաքի և Ախալցխայի միջև, երեկ բացվել է Վրաստանի ՆԳՆ Հատուկ նշանակության միջոցառումների կենտրոնի տարածաշրջանային վարչությունը:

Հանդիսավոր արարողությանը մասնակցելու համար Ջավախք է ժամանել Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին և ներքին գործերի նախարար Վախթանգ Գոմելաուրին:

Վարչապետը, դիմելով Ասպինձայում տեղակայված հատուկջոկատայիններին, ասել է. «Միակ շրջանը, որտեղ, ի զարմանս ինձ, մինչ օրս չի եղել ոստիկանության հատուկ հանձնարարությունների վարչություն, Սամցխե Ջավախեթիի շրջանն էր: Ես դա պատահաբար հայտնաբերեցի, երբ աշխատում էի որպես ՆԳ նախարար: Այսօր մենք ունենք բազա, որը համապատասխանում է եվրոպական չափանիշներին ու հագեցած է արդիական տեխնիկայով»:

Հատկանշական է, որ հատուկ նշանակության ջոկատի կայանը, որը նախատեսված է ամենալուրջ գործողությունների համար, այդ թվում զանգվածային անկարգությունների դեմ պայքարելու համար, տեղակայվել է Ջավախքի ամենավրացաբնակ ավաններից մեկում, հայտնում է «Ազատություն» ռադիոկայանը:

Վրաստանի վարչապետը առիթը բաց չի թողել այս անգամ ևս քննադատելու Վրաստանի նախկին իշխանություններին՝ մեղադրելով նրանց Ջավախքում արագ արձագանքման ուժերի տեղակայման հարցի լուծումը ձգձգելու մեջ: Խոսքը, մասնավորապես, Վրաստանի նախկին նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլիի ամենամոտ անձանցից մեկի՝ Վանո Մերաբիշվիլիի մասին է:

«Այս ամբողջ տարածքը ընդամենը 1 լարիով ցանկանում էր ձեռք բերել Վանո Մերաբիշվիլիի հայրը: Երկար տարիներ այստեղ մի կիսավեր, չգործող մանկապարտեզի շենք կար, որի տեղում Մերաբիշվիլիի հայրը մտադիր էր հյուրանոց կառուցել: Եվ սա մի իրավիճակում, երբ երկրի ամենակարևոր շրջաններից մեկում ընդհանրապես չկար ոստիկանության հատուկ նշանակության ուժերի կենտրոն»,-ասել է Ղարիբաշվիլին:

Վարչապետն Ասպինձայում գովեստի բազում խոսքել է ասել հատուկջոկատայինների հասցեին՝ նշելով, որ անցել են այն ժամանակները, երբ ապօրինի հրամանների կատարման համար պատժվում էին շարքային ոստիկանները: Ըստ վրացական մամուլի, սա ևս ակնարկ էր նախկին իշխանությունների հասցեին:

Ըստ 2002 թ. մարդահամարի, Ջավախքի 113 000 բնակչության 95 տոկոսն ազգությամբ հայ է՝ 90,4 հազար հայ: Վրացիները 3,7 հազար են:

Ջավախք

Ջավախքն հնուց ի վեր բնակեցված է եղել հայերով, ինչի մասին վկայում են ինչպես հայկական, այնպես էլ վրացական, արաբական, թուրքական եւ այլ աղբյուրները: Ըստ վրաց Լեոնտի Մրովելիի աղբյուրի, IV դարի սկզբում Ջավախքի բնակչության խոսակցական լեզուն հայերենն էր:

Սակայն թուրքական տիրապետության հաստատումը զգալի ազդեցություն ունեցավ Ջավախքի ազգային կազմի վրա: Աստիճանաբար, երկրամասի քրիստոնյա բնակչությունը, եւ առաջին հերթին հայ բնակչությունը, նվազում էր, իսկ դրա փոխարեն ավելանում էր մահմեդական բնակչության քանակը, հիմնականում լազերի եւ չերքեսների հաշվին: 18դ. վերջում Ջավախքը կորցրեց իր բնիկ հայ բնակչության զգալի մասը, որի մի հատվածը տեղափոխվեց այլ տարածքներ, իսկ մի մասն ուղղակի ոչնչացվեց:

Ջավախքի միացումը Ռուսաստանին մեծ նշանակություն ունեցավ հայ բնակչության նորմալ կյանքի եւ գործունեության համար: Երկրամասը դարձավ Կովկասի առեւտրի ու արհեստագործության ամենամեծ կենտրոններից մեկը, Կարապետ Բագրատունու ջանքերով բացվեց Մեսրոբյան հայտնի դպրոցը: Ջավախքում են ծնվել եւ մեծացել հայ ժողովրդի բազմաթիվ ականավոր գործիչներ` գրողներ Դերենիկ Դեմիրճյանն ու Վահան Տերյանը, ԵՊՀ առաջին ռեկտոր Հակոբ Մանադյանը, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության սպարապետ Ռուբեն Տեր-Մինասյանը եւ շատ ուրիշներ: Հայաստանի Հանրապետության չորս վարչապետներից երկուսը` Հովհաննես Քաջազնունին եւ Համո Օհանջանյանը եւս ծնունդով Ախալքալաքից են:

1921թ. փետրվարին Ջավախք կրկին ներխուժեցին թուրքական զորքերը: Վրացական զորքերը, ինչպես եւ 1918թ., կրկին ոչ մի օգնություն ցույց չտվեցին այդ շրջանի հայ բնակչությանը, որը ստիպված էր սեփական ուժերով դիմադրել թուրքական զորքերին: Թուրքական զորքերի ներխուժման, սովի եւ հիվանդությունների արդյունքում 1918-1921թթ. Ախալքալաքի շրջանում զոհվեց հայ բնակչության շուրջ 50 տոկոսը:

Ներկայումս Ջավախքի հայերը պայքարում են Վրաստանի կազմում ինքնավարության հասնելու համար:

 Ուշագրավ
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղ բանակցություններին և կարգավորմանը վերաբերող հարցերը չեն քննարկվելու
«Այն անպայման կցուցադրվի, սակայն պարզ չէ, թե երբ»,–ասել է Սեիդովը
---