Հարյուրավոր մարդիկ Ստամբուլում պահանջել են Այա Սոֆիա եկեղեցին մզկիթի վերածել

PanARMENIAN.Net - Մայիսի 24-ին հարյուրավոր մարդիկ են մասնակցել Ստմաբուլում կայացած հանրահավաքին`պահանջելով Այա Սոֆիա եկեղեցին կրկին մզկիթի վերածել:

Հանրահավաքի մասնակիցները հավաքվել են Սբ Սոֆիայի տաճարի մոտ Ստամբուլի Սուլթանահմեդ թաղամասում, հայտնում է Anadolu գործակալությունը: Նրանք պարզել էին «Սբ Սոֆիայի տաճարը կրկին պետք է բացվի որպես մզկիթ» գրությամբ, ինչպես նաև իսլամիստական կարգախոսներով պաստառներ:

Հանրահավաքը կազմակերպել էին Թուրքիայի մի շարք ոչ կառավարական կազմակերպություններ, հայտնում է ՌԻԱ Նովոստի գործակալությունը:

Ապրիլին հայտարարություններ լսվեցին, որ Թուրքիան որոշել է վրեժխնդիր լինել Հռոմի պապից վերջինիս Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ հայտարարության համար և Սբ Սոֆիայի տաճարը կրկին վերածել մզկիթի: Այժմ այն գործում է որպես թանգարան:

Ինչպես հայտարարել է Անկարայի մուֆտի Մեֆաիլ Հիզլին, Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի հայտարարությունն այն մասին, որ հայերի զանգվածային կոտորածն Օսմանյան Թուրքիայում 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, միայն կարագացնի Սբ Սոֆիայի մահմեդականացումը: «Ճիշտն ասած, ես կարծում եմ, որ Պապի հայտարարությունները միայն կարագացնեն այդ գործընթացը…Սբ Սոֆիան կրկին կվերածվի մզկիթի»,-ասել է նա: Ըստ նրա գնահատականի, Պապի հայտարարությունն «արտացոլում է այս հողերում դարեր շարունակ խաչակիրների պատերազմների ժամանակակից գաղափարը»: Նա հավելել է, որ Պապի հայտարարությունը «շտապողական էր» և նա «ներխուժել է պատմաբանների ոլորտ»:

Սուրբ Սոֆիայի կամ Այա Սոֆիա տաճարը բյուզանդական ճարտարապետության կոթողային հուշարձան է, Բյուզանդիայի «ոսկեդարի» խորհրդանիշ։ Բյուզանդական կայսրության գլխավոր քրիստոնեական տաճարը, Կոստանդնուպոլսի պատրիարքի նստավայր։ Oսմանցի թուրքերի կողմից Բյուզանդիայի մայրաքաղաքի գրավումից հետո ծառայել է որպես մզկիթ, ներկայումս՝ թանգարան է։ Իր ներկա տեսքով կառուցվել է 532-537թթ. Հուստինիանոս I կայսեր նախաձեռնությամբ ճարտարապետներ Իսիդոր Միլեթացու և Անթիմիոս Թրալացուկողմից։

1985 թվականին տաճարը Ստամբուլի պատմական կենտրոնի այլ հուշարձանների հետ մեկտեղ ընդգրկվեց ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում: Շուրջ 100 տարի Սբ Սոֆիան եղել է քրիստոնյա աշխարհի ամենամեծ տաճարը՝ մինչ Հռոմի Սբ Պետրոսի տաճարի կառուցումը:

2007 թվականին մի շարք ազդեցիկ ամերիկացի ձեռնարկատերեր ու քաղաքական գործիչներ «Սբ Սոֆիայի ազատագրման խորհուրդից» (Free Agia Sophia Council) գլխավորեցին կառույցին իր սկզբնական քրիստոնեական սրբության կարգավիճակը վերադարձնելուն ուղղված շարժումը: ԱՄՆ Կոնգրեսի մարդու իրավունքների կոմիտեի հանրային քննարկումների ժամանակ հայտարարվեց, որ «չի կարելի մարդկանց զրկել Մայր տաճարում աղոթելու իրավունքից, անհնար է ամեն օր հանդուրժել այդ սուրբ վայրի պղծումը, որն օգտագործվում է տոնավաճառների ու համերգների անցկացման համար, անթույլատրելի է հանդուրժել նման բացահայտ անարգանքն ուղղափառ եկեղեցու, և ընդհանրապես քրիստոնեության հանդեպ»: