«Վարդան Մամիկոնյանի մասին պատմող ֆիլմի գաղափարը վաղուց էր հղացել իմ մտքում, երբ ես դեռ շատ երիտասարդ էի: Նոր Զելանդիայում «Մատանիների տիրակալը» եռապատման նկարահանումների ընթացքում ես հնարավորություն ունեցա հանդիպելու այնպիսի մարդկանց, ովքեր կարող էին օգնել ինձ ֆիլմի համար մի քանի տրեյլերների նկարահանման գործում: Ֆիլմի անունը` «Բյուզանդիայից արեւելք» ("East of Byzantium"), որը հնարվեց պրոդյուսերների հետ խորհրդակցությունների ընթացքում, այնքան էլ օրիգինալ չէ: Մենք որոշեցինք նախագիծը հասանելի դարձնել լայն զանգվածների համար»,- PanARMENIAN.Net-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտնեց ամերիկահայ ռեժիսոր Ռոջեր Կուպելյանը: Նրա խոսքով, առայժմ կինոստուդիաների հետ կոնկրետ պայմանավորվածություններ չկան: «Այժմ Հոլիվուդը ծանր ժամանակներ է ապրում եւ ժամանակ է հարկավոր, որպեսզի նման բյուջեով ֆիլմը «կանաչ լույս» ստանա: Ներկա փուլում մենք փորձում ենք գործադիր պրոդյուսերներ ներգրավել գործի մեջ, ովքեր կկարողանան ֆիլմը նոր մակարդակի բերել»,- նշեց նա:
«Բյուզանդիայից արեւելք» ֆիլմը կոնկրետ ճակատամարտի մասին պատմում է ոչ ավել, քան «Խիզախ սիրտը»: Ֆիլմը մարտահրավերների մասին է, որոնց հետ Սփյուռքն ու Հայաստանը բախվում են նաեւ այսօր: Մեծ հաշվով, եթե դուք չեք հավատում այդ պատմության կարեւորությանը, որի մասին պետք է պատմեք լայն լսարանին, ապա ավելի լավ է ընդհանրապես հանձն չառնեք այդ գործը, քանի որ այդ ճանապարհին բախվելու եք շատ դժվարությունների հետ, որոնց մեծ մասի հետ` հենց ձեր մշակութային շրջապատում: Օտարազգիների համար այս ֆիլմը նման կլինի «Գլադիատորին»: Մինչդեռ մեզ համար այն լի է քաղաքական խնդիրներով ու ներքին ընդհարումներով: Բայց եթե դուք ցանկանում եք լայն լսարանին ներկայացնել նման թեմա, ապա անհրաժեշտ է հեռավորություն պահպանել որոշ հարցերում: Եթե ավելի մանրամասն ասենք, ապա հիշեք, որ որքան հեռու եք Հայաստանից, այնքան քիչ եք տեղեկացված Հայաստանի ու, առհասարակ, տարածաշրջանի պատմության մասին: Շատերը լավ գիտեն Ավարայրի ճակատամարտի պատմությունը: Հայոց ցեղասպանությունից հետո Վարդան Մամիկոնյանի մասին պատմությունն ըստ հայտնիության երկրորդն է Հայաստանի պատմության մեջ»,- ասաց Կուպելյանը:
Վարդան Մամիկոնյանը (մոտ 380թ. - 451թ. մայիսի 26) ականավոր հայ սպարապետ (գլխավոր հրամանատար), իշխան, V դարում հայերի ազգային-կրոնական պայքարի հերոս է եղել: 451թ. մայիսի 26-ին Ավարայրի ճակատամարտում ժողովրդին ոտքի հանեց` ի պաշտպանություն քրիստոնեական հավատի հանդեպ Սասանյան Պարսկաստանի (Իրանի) զրադաշտականների հալածանքներից: Ավարայրի ճակատամարտը տեղի է ունեցել Տղմուտ գետի ափին` Նախիջեւանից արեւմուտք: Հայերը պարտվեցին մարտում, սակայն հսկայական կորուստներ պատճառելով թշնամուն, կարողացան պաշտպանել քրիստոնյա մնալու իրենց իրավունքը: Ճակատամարտին 66 հազար հայ եւ 220 հազար պարսիկ զինվոր է մասնակցել:
Վարդան Մամիկոնյանը եւ նրա հետ միասին 1036 զինվորներ, որոնք զոհվեցին 451թ. մայիսի 26-ին Ավարայրի ճակատամարտում, դասվել են Հայ Առաքելական Եկեղեցու սրբերի շարքը: Վարդանանքը նշվում է Զատիկից 8 շաբաթ առաջ: Հենց Ավարայրի ճակատամարտից առաջ է հնչել «Չգիտակցված մահը մահ է, գիտակցված մահը` անմահություն» կոչը:
