ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը կարծիք է հայտնել, որ Իրանում հնարավոր է իշխանափոխություն լինի։ Այս մասին նա գրել է Truth Social սոցիալական ցանցում։

«Ռեժիմի փոփոխություն» եզրույթի օգտագործումը կոռեկտ չէ։ Սակայն, Իրանի գործող ռեժիմը չի կարող Իրանը կրկին մեծ դարձնել, արդյո՞ք այդ դեպքում չե՞տք է ռեժիմի փոփխություն լինի»,–գրել է նա, հայտնում է Deutsche Welle-ն։

ԱՄՆ-ի կողմից իրանական միջուկային օբյեկտների հարվածների ֆոնին, ԱՄՆ իշխանություններն իրենց քաղաքացիներին հորդորել է ցուցաբերել առավել զգուշություն։

Պետդեպարտամենտի հայտարարության մեջ նշվում է․ «Իսրայելի և Իրանի միջև հակամարտությունը հանգեցրել է տրանսպորտի խափանումների և Մերձավոր Արևելքում օդային տարածքի պարբերական փակման։ Կա ԱՄՆ-ի քաղաքացիների և շահերի դեմ հնարավոր բողոքի ակցիաների հավանականություն արտասահմանում։ Պետդեպարտամենտը հորդորում է ամբողջ աշխարհում գտնվող ԱՄՆ քաղաքացիներին ցուցաբերել առավել զգուշություն»։

ԱՄՆ փոխնախագահ Ջեյ դի Վենսը ABC News-ին ասել է, որ չնայած ԱՄՆ–ն հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին, Վաշինգոտնը մտադիր չէ պատերազմել այդ երկրի հետ։

«Ոչ, մենք չենք պատերազմում Իրանի հետ, Ջոն։ Մենք պատերազմում ենք Իրանի միջուկային ծրագրի դեմ։ Եվ կարծում եմ՝ նախագահը վճռական քայլեր է ձեռնարկել այդ ծրագիրը ոչնչացնելու համար նախորդ գիշեր»,–ասել է նա, գրում է ABC News–ը։

Այն հարցին, թե արդյոք նա կարող է հաստատել, որ Իրանի միջուկային ծրագիրը ամբողջությամբ ոչնչացվել է, Վենսը պատասխանել է, որ քայլերը միջուկային ծրագիրը «շատ մեծ չափով հետ են մղել»։

«Անկախ նրանից՝ տարինե՞ր, թե՞ ավելի երկար ժամանակ կպահանջվի՝ մենք գիտենք, որ շատ երկար ժամանակ կանցնի, մինչև Իրանը կարողանա միջուկային զենք ստեղծել, եթե ուզենա»,–ասել է նա։

Ավելի վաղ նախագահ Թրամփը հայտարարել է, որ հարվածները «լիովին և ամբողջությամբ ոչնչացրել են Իրանի հիմնական միջուկային հարստացման կայանները»։ Վենսը հաստատել է դրանց լիակատար ոչնչացումը։

«Ես ամերիկյան ժողովրդին մեծ վստահությամբ կարող եմ ասել, որ նրանք այսօր շատ ավելի հեռու են միջուկային ծրագրից, քան 24 ժամ առաջ էին»,–ասել է նա։

Նա պարզաբանել է, որ առաքելությունը նպատակաուղղված էր Ֆորդո օբյեկտի ոչնչացմանը և այլ օբյեկտներին վնասելու, և նշել է, որ իրենք վստահ են, որ Ֆորդոն «մեծապես վնասվել է»։

Վենսը հավելել է, որ վարչակազմը մի քանի շաբաթում կաշխատի՝ վառելիքի հարցը լուծելու և Իրանի հետ քննարկումներ վարելու ուղղությամբ։

Իրանական հնարավոր վրեժխնդրության թեման քննարկելիս, Վենսն ասել է, որ ԱՄՆ-ն պատասխանելու է՝ «ճնշող ուժով»։

Նա նշել է՝ «Իրանի արձագանքը, կարծում եմ, ի վերջո՝ կախված է իրենցից։ Բայց եթե նայեք այն ամենին, ինչ արեցինք, դա շատ ճշգրիտ էր, շատ թիրախային։ Եվ եթե իրանցիները որոշեն ընդլայնել դա, ապա դա ի վերջո նրանց որոշումն է։ Իսկ ԱՄՆ նախագահը համարժեք պատասխան կտա»,–ասել է նա։

Նա ընդգծել է՝ «Դա այն չէ, ինչի մեջ մենք ներգրավվում ենք։ Մենք ներգրավվում ենք շատ նպատակային ջանքերի մեջ՝ վերացնելու Իրանի միջուկային ծրագիրը։ Դա շարունակելու է մնալ Ամերիկայի արտաքին քաղաքականության նպատակը։ Եվ հենց այդ նպատակն է, որ շարունակելու է մղել մեր գործողությունները՝ առաջիկա շաբաթներին և ամիսներին»։

Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանն ասել է, որ ԱՄՆ-ն դիտավորյալ ձևով ձգտում է տարածաշրջանում անկայունություն պահպանել՝ հզորացնելով Իսրայելի կարողությունները և այնուհետև միանալով, ըստ նրա, Իրանի դեմ ագրեսիային, գրում է Mehr-ը։

Նա ասել է. «ԱՄՆ-ն փորձում է պահել տարածաշրջանն անկայուն՝ աջակցելով Իսրայելին, բաժանելով մահմեդականներին, թալանելով իսլամական երկրների հարուստ ռեսուրսները և զարգացման փոխարեն այս տարածաշրջան ուղարկելով զենք և զինամթերք»:

Փեզեշքիանը խիստ դատապարտել է ԱՄՆ-ի հարձակումներն Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա՝ նշելով, որ սկզբում Վաշինգտոնը հայտարարել էր, թե ցանկանում է բանակցությունների միջոցով հաստատել Իրանի միջուկային ծրագրի խաղաղ բնույթը, ինչը Թեհրանը ողջունել էր։

Սակայն, բանակցությունների ընթացքում ավելի ակնհայտ է դարձել, որ ԱՄՆ-ն գործել է Իսրայելի շահերին համահունչ։

«Սկզբում նրանք կարծում էին, թե Իրանն անպատրաստ է բանակցելու, որպեսզի կարողանան աշխարհին ասել, թե Իսլամական Հանրապետությունը հրաժարվել է բանակցություններից, սակայն բանակցությունների ընթացքում հասկացան, որ Իրանի տրամաբանությունն ու փաստարկները հաղթում են, ուստի հրահրեցին սիոնիստական ռեժիմին հարձակվել Իրանի վրա, և վերջում հենց իրենք իրականացրին այս ագրեսիայի գործողությունը»,–ասել է նա։

Նախագահը հավելել է, որ ԱՄՆ-ն հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին՝ փաստացիորեն միանալով Իսրայելի ռազմական գործողություններին Իրանի դեմ։ Փեզեշքիանն ընդգծել է, որ Իսրայելը հարձակումը սկսել է միայն ԱՄՆ-ի հավանության շնորհիվ։

Հեռախոսազրույցի ընթացքում նաև Պակիստանի վարչապետ Շահբազ Շարիֆը խստորեն դատապարտել է ԱՄՆ հարվածները՝ դրանք որակելով որպես «միջազգային իրավունքի լուրջ խախտում»։

Շարիֆը մտահոգություն է հայտնել, որ ԱՄՆ–ն հարվածել է այն օբյեկտներին, որոնք գտնվել են ՄԱԳԱՏԷ-ի հսկողության ներքո՝ խախտելով միջազգային օրենքն ու ՄԱԳԱՏԷ-ի կանոնադրությունը։

Նա խորին ցավակցություն է հայտնել զոհվածների համար և վերահաստատել Պակիստանի «անսասան համերաշխությունը» Իրանի հետ՝ միաժամանակ աղոթելով վիրավորների շուտափույթ ապաքինման համար։

Վարչապետը նշել է, որ Իրանը ունի ինքնապաշտպանության իրավունքը՝ համաձայն ՄԱԿ-ի Կանոնադրության 51-րդ հոդվածի, բայց միաժամանակ շեշտել է, որ անհրաժեշտ է վերադառնալ դիվանագիտական ուղուն ու բանակցություններին՝ որպես միակ իրատեսական ելք։

ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն Sunday Morning Futures–ում հայտարարել է, որ ԱՄՆ–ն հարվածել է Իրանին, քանի որ Թեհրանը փորձել է «խաղալ» նախագահ Թրամփի հետ՝ զգուշացնելով, որ ցանկացած հակահարված կլինի «նրանց երբևէ գործած ամենածանր սխալը»:

«Դա իրանական որոշում էր։ Մենք այդ որոշումը չենք կայացրել», — ասել է Rwubiwn, New York Post-ը։

Նա հավելել է, որ Իրանը տարիներ շարունակ փորձել է մոլորեցնել ԱՄՆ նախագահներին։

«Նրանք խաղեր խաղացին Դոնալդ Թրամփի հետ։ Նրանք մեծ սխալ գործեցին։ Եթե նրանք պատասխանեն, դա կլինի նրանց երբևէ գործած ամենածանր սխալը», — շեշտել է Ռուբիոն՝ հավելելով, որ ԱՄՆ–ն կարող է ցանկացած պահի մուտք գործել Իրանի օդային տարածք։

Նա նկարագրել է գործողությունը՝ ամերիկյան ուժերը ժամանել են, իրականացրել հարվածն ու հեռացել՝ «մեզ վրա ոչ մի կրակոց չի արձակվել»:

Ռուբիոն բացատրել է, որ երկու ամիս առաջ նախագահ Թրամփը նամակ է հղել Իրանին՝ առաջարկելով 60–օրյա ժամկետ՝ միջուկային ծրագրի շուրջ բանակցելու համար։ «

Նրանք դիվանագիտությունը օգտագործում են թաքնվելու և մոլորեցնելու համար ու կարծում են, թե ժամանակ կարող են շահել։ Նրանք կարծում են՝ խելացի են։ Նրանք խելացի չեն և այս ամենով չեն կարող չոր դուրս գալ ջրից»,–ասել է նա։

Իրանը կոշտ արձագանք է տվել միջուկային օբյեկտների վրա ԱՄՆ–ի հարձակմանը՝ որը ԱՄՆ–ում անվանել են «Operation Midnight Hammer», և խոստացել է, որ Ամերիկան «լիովին պատասխանատվություն է կրելու», սակայն չի հստակեցրել գործողությունները։

Վերլուծաբանները ենթադրում են, որ Իրանը կարող է հարվածել ամերիկյան բազաներին կամ ուժերին՝ հիշեցնելով 2020 թվականի հարձակումը Իրաքի Al‑Asad ավիաբազայի վրա՝ Սուլեյմանիի սպանությունից հետո։

Ռուբիոն պնդել է, որ Իսրայելի «Operation Rising Lion» գործողությունը զգալիորեն թուլացրել է Իրանի ռազմական կարողությունները՝ նշելով, որ Իրանը «ամբողջությամբ խոցելի է» և չի կարող վերահսկել իր օդային տարածքը կամ պաշտպանել ղեկավարներին։

«Ուրեմն կարծում եմ՝ մեծ սխալ կլինի, եթե նրանք որևէ բան անեն մեր դեմ։ Բայց տեսնենք՝ իրենք ինչ որոշում կկայացնեն»,–ասել է նա։

Բարձրաստիճան պաշտոնյաները մտավախություն ունեն, որ Իրանը կարող է փակել Հորմուզի նեղուցը, որտեղով անցնում է համաշխարհային նավթամատակարարման մոտ 25 տոկոսը։

Ռուբիոն դիմել է Չինաստանին՝ հորդորելով զգուշացնել Իրանին այդ քայլից։

«Եթե նրանք փորձեն փակել նեղուցը, դա կլինի ևս մեկ սարսափելի սխալ։ Դա իրենց համար տնտեսական ինքնասպանություն կլինի»,–ասել է նա։

Նա շեշտել է, որ «սա պատերազմ չէ Իրանի դեմ» և հավելել, որ ռազմական գործողությունները միտված չեն ռեժիմի փոփոխությանը։

«Սա հաստատ այն նպատակը չէ, որի վրա մենք աշխատում ենք։ Նպատակը, որը հստակ ներկայացված է նամակում, որ նախագահը ուղարկել է Գերագույն առաջնորդին Խամենեին», — ասել է Ռուբիոն։

Նա քննադատել է Իրանի գործունեությունը՝ որպես «ամբողջ Մերձավոր Արևելքի միակ անկայունության աղբյուր»՝ զգուշացնելով նույնիսկ մեկ միջուկային զենքի կամ դրա շեմին գտնվելու վտանգի մասին։

«Պատկերացրեք, որ այդ մարդիկ ունեն միջուկային զենք։ Գոնե մեկը։ Գոնե մեկը կամ հնարավորությունը՝ լինել այդ շեմին»«–ասել է նա։

Վերջում Ռուբիոն նշել է, որ թեև Մերձավոր Արևելքի մի քանի երկրներ հրապարակավ դատապարտել են հարվածը, «փակ դռների հետևում բոլորը համաձայն են, որ դա պետք է արվեր», և առաջարկել է, որ եվրոպական երկրները նույնպես մտածեն Թեհրանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու մասին։

Հունիսի լույս 22–ի գիշերը ԱՄՆ–ն հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին։ Իրանն ավելի ուշ հայտարարել է, որ տարհանել էր բոլոր բաղադրիչները։