ԵՏՄ առավելությունն անդամ փոքր երկրների համար ակնհայտ է. Ամերիկացի քաղաքագետի անդրադարձը ՀՀ-ի անդամակցմանը

PanARMENIAN.Net - Ինչպես էլ ապագայում դրսևորվի ԵՏՄ քաղաքականությունը, Հայաստանը, որպես Կովկասի երեք հետ-սովետական երկրների թվում ամենամեկուսացածն ու աղքատը, հնարավորություն կուենան միավորել իր տնտեսությունը Ռուսաստանի և Ղազախստանի տնտեսության հետ: Silk Road Reporters կայքում հրապարակված հոդված նման տեսակետ է հայտնել Վաշինգթոնում Ջոն Հոփքինսի համալսարանին կից Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի ինստիտուտի գիտաշխատող դոկտոր Ջոն Ս. Ք. Դեյլին:

«ԵՏՄ-ն նախատեսված է անդամ երկրների միջև տնտեսական գործակցության ավելացման համար, որոնք, ըստ պայմանագրի պայմանների, համաձայն են ապրանքների, ծառայությունների, կապիտալի և աշխատուժի ազատ հոսք երաշխավորել, էներգետիկայի, արդյունաբերության, գյուղատնտեսության և տրանսպորտի բնագավառներում համաձայնեցված քաղաքականություն իրականացնել: ԵՏՄ անդամ երեք երկրին է պատկանում է ԱՊՀ ՀՆԱ-ի 85 տոկոսը, որը 2013-ին համարժեք էր 2.43 տրիլիոն դոլարին:

Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը կասկած չունի, որ իր երկրի անդամակցումը ԵՏՄ-ին Եվրասիական ինտեգրման նոր փուլ կբացի իր երկրի համար:

ԵՏՄ առավելությունն անդամ փոքր երկրների համար ակնհայտ է. տեղացի արտադրողների համար միությանն անդամակցելը մատչելի ուղի կբացի դեպի ավելի մեծ ու ավելի շահավետ շուկա: Հայաստանի տնտեսությունն արդեն միահյուսված է ԵՏՄ մյուս անդամների տնտեսությունների հետ. հունվար-օգոստոսին Հայաստանի արտաքին առևտրի ծավալը Բելառուսի, Ղազախստանի և Ռուսաստանի հետ կազմել է 839 մլն դոլար, ինչը երկրի արտաքին առևտրի 23,1 տոկոսն է»,- գրում է Դեյլին:

Նա նշում է, որ էներգետիկան ևս ընդգրկված է ԵՏՄ օրակարգում, քանի որ երեք հիմնադիր պետություններին է պատկանում գազի և նավթի համաշխարհային պաշարների համապատասխանաբար 20 և 15 տոկոսը:

«Թեև այդ պետությունների բնակչությունը կազմում է համաշխարհային բնակչության 2,5 տոկոսը, դրանք զբաղեցնում են ցամաքի 15 տոկոսը: Այս պահին մշակվում է ընդհանուր էներգետիկ շուկայի հայեցակարգ, որը պետք է ընդունվի 2015-ի կեսերին: Վերջնական նպատակը ածխաջրածինների միացյալ շուկայի ստեղծումն ու մինչև 2025-ը ԵՏՄ բոլոր անդամների համար հասանելի միացյալ գազատար համակարգի ստեղծումն են»:

Այն ժամանակ, երբ շատ վերլուծաբաններ ենթադրում են, որ ԵՏՄ-ն կարող է գործիք դառնալ ռուսական տնտեսության ու քաղաքականության համար, Հայաստանը, ըստ հոդվածագրի, արդեն տարակարծության նշաններ է ցույց տալիս. օգոստոսի 15-ին Հայաստանի էկոնոմիկայի փոխնախարար Գարեգին Մելքոնյանը հայտարարեց, որ անգամ ԵՏՄ-ին անդամակցելուց հետո չի հետևելու Ռուսաստանի օրինակին ԱՄՆ-ից և ԵՄ երկրներից գյուղատնտեսական արտադրանքի, հումքի և պարենամթերքի ներկրման արգելքի սահման հարցում՝ կապված ՌԴ դեմ պատժամիջոցների նրանց քաղաքականության հետ:

Հայաստանի անդամակցումը ԵՏՄ-ին որոշ առանձնահատկությւններ ունի: Ինչպես Մինսկում նշեց նախագահ Սարգսյանը. «Անդամությունը որոշ առանձնահատկություններ ունի, որոնցից մեկն ընդհանուր սահմանի բացակայությունն ե: Սակայն կարծում ենք, որ դա չի խանգարի Հայաստանի ինտեգրմանը միասնական տնտեսական համակարգում»:

«Ի վերջո` ինչ տեսք էլ որ ապագայում ունենա ԵՏՄ քաղաքականությունը, Հայաստանը, որպես Կովկասի երեք հետ-սովետական երկրների թվում ամենամեկուսացած ու աղքատ պետություն, հնարավորություն կուենան միավորել իր տնտեսությունը Ռուսաստանի և Ղազախստանի տնտեսության հետ: Սակայն դեռ պետք է տեսնենք, արդյոք այդ ինտեգրացումը քաղաքական պաշար կունենա»,- եզրափակում է Ջոն Դեյլին:

Հոկտեմբերի 10-ին Մինսկում ընթացող Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստում ստորագրվեց Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրին Հայաստանի միանալու մասին պայմանագիրը: Ելույթ ունենալով Բարձրագույն եվրասիական տնտեսական խորհրդի նիստում ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ Հայաստանի անդամակցությունն իր յուրահատկությունն ունի՝ ընդհանուր սահմանի բացակայությունը ԵՏՄ մյուս անդամների հետ: «Սակայն, մենք վստահ ենք, որ դա չի խանգարի Հայաստանի ինտեգրմանը կանոնակարգման, տրանսպորտի, էներգետիկայի, հեռահաղորդակցությունների, ֆինանսների միասնական համակարգերին, որոնք ձևավորվում են ընդհանուր տնտեսական տարածքում:

Մեզ համար ակնհայտ է, որ միասին մենք տնտեսապես ավելի ուժեղ ենք, և մեզ համար ավելի հեշտ է արձագանքել գլոբալ մարտահրավերներին: Եվրասիական միությունը խոշորոգույն տնտեսակսն միավորում է աշխարհագրական առումով: Մենք վստահ ենք, որ Միությունը հսկայական չիրագործված ներուժ ունի իր դիրքերը աշխարհի տնտեսական քարտեզում ամրապնդելու համար»,-ասել է նա: