Հեղինակավոր ԶԼՄ-ները «Խոստումի» մասին. Ոգեշնչող պատում կամ անհամ մելոդրամա

29 ապրիլի 2017 - 11:09 AMT

PanARMENIAN.Net - Հայոց ցեղասպանության մասին «Խոստում» պատմական դրաման ապրիլի 27-ից ցուցադրվում է Հայաստանի կինոթատրոններում: Դեռ մեծ էկրան բարձրանալուց առաջ ֆիլմն արդեն դարձավ քաղաքական շահարկումների և սկանդալների առարկա, բազում վեճեր հարուցեց ու գրավեց ԶԼՄ-ների ուշադրությունը, իսկ աշխարհի ամենաազդեցիկ հանդեսներն ու թերթերը իրենց տպավորությունները ներկայացրեցին ֆիլմի մասին: PanARMENIAN.Net ը հավաքել է ամենահեղինակավոր պարբերականների արձագանքները:

Թերի Ջորջի ֆիլմի սյուժեն հիմնված է երիտասարդ բժիշկ Միքայել Պողոսյանի (Օսկար Այզեք), նկարչուհի Աննա Կեսարյանի (Շարլոտտա լե Բոն) և ամերիկացի լրագրող Քրիս Մայերսի (Քրիստիան Բեյլ) սիրո պատմության վրա: Սիրային պատմությունը զարգանում է հայ բնակչության բռնագաղթի և Հայոց ցեղասպանության ֆոնին:

Հայազգի մեծ բարերար Քերք Քըրքորյանի ֆինանսավորմամբ նկարահանված ֆիլմը ԱՄՆ կինովարձույթում առաջին հանգստյան օրերին ընդամենը $4.1 մլն է հավաքել, մինչդեռ նկարահանման համար ծախսվել է 100 մլն դոլար: «Խոստումի» վարկանիշը Rotten Tomatoes-ում կազմել է 47 տոկոս:

Գրախոսությունների մեծ մասը հաստատում է, որ ֆիլմը որոշակի տեղեկություններ տալիս է 20 դարի սկզբի իրադարձությունների մասին, որոնք Թուրքիան ժխտում է մինչ օրս, սակայն այդ լուրջ թեման հետին պլան է մղվում՝ մնալով սիրային պատմության ստվերում: Քննադատները նաև բարձր են գնահատել Այզեքի խաղը:

Փիթեր Թրեվերսը The Rolling Stone-ից արժանին է մատուցում ֆիլմը ստեղծողներին, այդ թվում 2015-ին 98 տարեկանում վախճանված Քերք Քըրքորյանին, իր ավանդի համար: «Թուրքիան Օսմանյան կայսրության իրավահաջորդն է, որը մինչ օրս հրաժարվում է որպես ցեղասպանություն ճանաչել այդ զանգվածային սպանությունները, այդպես է վարվում նաև ԱՄՆ-ն: «Խոստումը» չի հետապնդում այդ խնդիրը լուծելու նպատակ, սակայն թույլ է տալիս վեր հանել այն վայրագությունները, որոնք գուժում են Հիտլերի հայտնվելն ու Հոլոքոսթի էքզիստենցիալ սարսափը»,-ասում է Թրեվերսը:

Կինոինդուստրիայի մասին Variety ամերիկյան առաջատար շաբաթաթերթը գրում է, որ սիրո հորինված պատմությունը, որը կոչված է դրամատիզմ հաղորդելու 1915-ին հայերի հանդեպ Օսմանյան կայսրության սարսափելի վերաբերմունքին, «էպիկական ձանձրույթ է»:

«Այդ իրադարձություններն ավելիին են արժանի, քան անհամ մելոդրաման, որտեղ ժողովրդի ողբերգությունը պարտադրված է մնալ ոչ այնքան համոզիչ սիրային եռանկյունու ստվերում»,-գրում է պարբերականի գլխավոր կինոքննադատ Փիթեր Դեբրուջը:

New York Times-ը թեև ընդունում է Այզեքի և Բեյլի մեծ ավանդը, սակայն, նշում է, որ ֆիլմին պակասում է ջերմությունը: «Մենք ոչ մի վայրկյան չենք մոռանում այն մասին,որ մեր առջև դերասաններ են, սայլերի ու սովամահ լինող մարդկանց ետևում, պայթյունների որոտից զատ մեզ լսելի է կինոարվեստի մեքենայի աղմուկն ու տզզոցը»,- ասվում է Ժաննետ Կարուլիսի գրախոսության մեջ:

Ըստ Associated Press-ի, Հայոց ցեղասպանությունը ժամանակակից պատմության ամենաչուսումնասիրված դրվագներից է և միայն այդ փաստն արդեն բավականին գրավիչ է դարձնում ֆիլմը:

«Խոստումը» ձգձգված և գեղեցիկ պատում է Օսմանյան Թուրքիայում 1,5 մլն հայերի սպանության մասին»,-գրում է Լինդսի Բարը՝ հավելելով, սակայն, որ չնայած լավագույն մղումներին, «ֆիլմը չի կարողանում ճիշտ բացատրել և ի հայտ բերել, թե ինչը հանգեցրեց այն խայտառակ իրադարձություններին, որոնք Թուրքիան ժխտում է մինչ օրս»:

Փիթ Հեմմոնդը Deadline պարբերականից բնութագրում է ֆիլմը որպես ոգեշնչող և հետաքրքիր: Ըստ նրա, ուրախալի է տեսնել, որ այսօր ինչ-որ մեկը փորձել է այդպիսի մասշտաբի և այդ թեմատիկայով ֆիլմ ստեղծել $90-100 մլն բյուջեով:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: