Թուրքիայի ներքին խնդիրները կհետաձգեն Արձանագրությունների վավերացումը

PanARMENIAN.Net - Արձանագրությունների վավերացման հարցը պետք է դիտարկել այդ երկրում գոյություն ունեցող ներքաղաքային գործընթացների տեսանկյունից: Քրդական հարցը, արտահերթ ընտրությունների անցկացման հնարավորությունը, նաեւ ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման ակտիվացումը հետաձգեցին Արձանագրությունների վավերացման հարցը: Այդ մասին հայտարարել է Երեւանում կայացած մամլո ասուլիսում թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը:



«Այդ խնդիրների առաջադրումը թույլ կտա Թուրքիայի քաղաքական վերնախավին նոր հնարավորություններ ստեղծել մանեվրելու համար, եւ ձգձգել Արձանագրությունների վավերացումը, որպեսզի ստիպեն Երեւանին զիջումների գնալ: Իսկ հայկական կողմը հստակ հայտարարում է, որ չի գնա զիջումների Ղարաբաղի հարցում:



Նրա խոսքերով, Հայաստանի ղեկավարությունը երբեք չի շաղկապի ղարաբաղյան կարգավորումը հայ-թուրքական գործընթացի հետ, քանի որ դա Երեւանի քաղաքականության հիմքն է հանդիսանում:



Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մասին արձանագրությունները ստորագրվել են 2009թ. հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում: Արձանագրությունները ստորագրել են Հայաստանի եւ Թուրքիայի ԱԳ նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը եւ Ահմեդ Դավութօղլուն` Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի, ՌԴ-ի եւ Շվեյցարիայի ԱԳՆ ղեկավարների ներկայությամբ: Շվեյցարիան որպես միջնորդ է հանդես գալիս հայ-թուրքական բանակցություններում 2007թ. ի վեր: Ըստ փաստաթղթերի, երկրների միջեւ պետք է հաստատվեն դիվանագիտական հարաբերություններ եւ պետք է բացվի 1993թ. ի վեր փակ հայ-թուրքական սահմանը: 2010 թ-ի հունվարի 12-ն Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը ճանաչեց, որ Արձանագրությունները համապատասխանում են ՀՀ Սահմանադրությանը:



1923թ., հաշվի չառնելով Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության կարծիքը, ՌԿԿ(բ) Կովկասի բյուրոյի որոշմամբ Ադրբեջանական ԽՍՀ կազմում ստեղծվեց Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ:



65 տարի անց, Լեռնային Ղարաբաղում ժողովրդական շարժում սկսվեց Հայաստանի հետ վերամիավորվելու նպատակով, ինչը հավանության չարժանացավ ԽՍՀՄ իշխանությունների կողմից: 1991թ. սեպտեմբերի 2-ին ԼՂԻՄ եւ Շահումյանի շրջանի Ժողովրդական պատգամավորների խորհրդի համատեղ նիստում ԽՍՀՄ կազմում հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը ԼՂԻՄ-ի եւ Շահումյանի շրջանի սահմաններում, որոնց բնակչությունը հիմնականում հայեր էին: 1991թ. դեկտեմբերի 10-ին անցկացվեց ԼՂՀ անկախության հանրաքվեն: 1991թ. դեկտեմբերի 28-ին անցկացվեցին խորհրդարանական ընտրություններ, որոնց արդյունքում կազմավորվեց առաջին կառավարությունը:



1991 թվականի աշնանն Ադրբեջանում սկսվեցին ռազմական գործողություններ, որոնց ընթացքում նրան հաջողվեց վերահսկողություն սահմանել Շահումյանի շրջանում եւ բռնազավթել ԼՂՀ Մարդակերտի, Հադրութի եւ Մարտունու շրջանների մեծ մասը: 1993թ. կեսից պատասխան ռազմական գործողությունների արդյունքում, ԼՂՀ-ն վերականգնեց վերահսկողությունը գրեթե իր ողջ տարածքում: 1994թ. հրադադարի մասին համաձայնագրի ստորագրումից հետո ԼՂՀ վերահսկողության տակ են շարունակում մնալ նաեւ Ադրբեջանի Քելբաջարի, Լաչինի, Կուբաթլիի, Ջաբրահիլի, Զանգելանի շրջաններն եւ Աղդամի ու Ֆիզուլիի շրջանների մի մասը (անվտանգության գոտի): Հետագայում, ԼՂՀ Սահմանադրության 142 հոդվածում նշված է, որ մինչ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության պետական տարածքի ամբոջականության վերականգնումը եւ սահմանների հստակեցումը, հանրային իշխանությունն իրականացվում է այն տարածքում, որը փաստացի գտնվում է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության իրավասության տակ: