ԱՄՆ սենատորները կոչ են անում Բարաք Օբամային ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը

21 ապրիլի 2010 - 11:19 AMT

PanARMENIAN.Net - Կալիֆորնիայից ընտրված սենատոր Բարբարա Բոքսերը և 14 սենատորներ նամակ են հղել ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամային` կոչ անելով “որդեգրել ճիշտ տեսակետ պատմության հանդեպ և առանց վերապահումների ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը”: Այդ մասին PanARMENIAN.Net ին է հայտնել Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախմբի (ANCA) մամուլի հետ պատասխանատու Էլիզաբեթ Չուլջյանը:

“Մենք երախտապարտ ենք սենատոր Բոքսերին և նրա գործընկերներին այն ջանքերի համար, որոնք ուղղված են Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ժխտման քաղաքականությանը վերջ տալուն: Հայոց ցեղասպանության ժխտումը բարոյական սնանկություն կդառնա մեր երկրի համար, որը պայքարում է ցեղասպանությունների ցիկլի դեմ: Նախագահ Օբաման կամ պետք է դառնա ճշմարտության ջատագով, կամ մնա թուրքական կառավարության մեղսակիցը մարդկության դեմ կատարված այդ հանցագործության ժխտման հարցում”,-հայտարարել է ANCA-ի գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը: Սպիտակ տանը հասցեագրված նամակում սենատոր Բոքսերը և 14 սենատորներ 10 նահանգներից, նշում են, որ չնայած անհերքելի ապացույցներին, Միացյալ Նահանգների կառավարությունը մինչ օրս չի ճանաչել 1915-1923թթ. Ցեղասպանությունը: Նամակի հեղինակները կոչ են անում շտկել անարդարությունը և ապրիլի 24-ին հայտարարել, որ 20-րդ դարի ամենամեծ վայրագություններից մեկը հենց Հայոց ցեղասպանությունն է եղել:

Նամակի հեղինակներից մեկը` Նևադայից սենատոր Ջոն Էնսայնը հիշեցրել է, որ ապրիլին լրանում է Հայոց ցեղասպանության 95-ամյակը: “95 տարի առաջ տեղի ունեցած վայրագությունները մեր կառավարությունը մինչ օրս չի ճանաչել որպես ցեղասպանություն: Այս նամակում ես և իմ գործընկերները կոչ ենք անում նախագահ Օբամային հայտարարել, որ մտադրված և կանխամտածված սպանությունների արդյունքում զոհված անմեղ տղամարդիկ, կանայք և երեխաները Ցեղասպանության զոհեր են”,-ասել է սենատորը:

Նամակի պատճեն կստանա նաև ԱՄՆ պետքարտուղար Հիլարի Քլինթոնը:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: