Ի՞նչ են ակնարկում Անկարայում` ասելով, որ ՌԴ-ն կարող է նպաստել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը

Ի՞նչ են ակնարկում Անկարայում` ասելով, որ ՌԴ-ն կարող է նպաստել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը

PanARMENIAN.Net - Ռուսաստանը կարող է իր նպաստը բերել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը, հակառակ Հայոց ցեղասպանության մասին Հռոմի պապի հայտարարությանը, որն « էլ ավելի է հեռացնում Թուրքիային Հայաստանից», հայտարարել է Թուրքիայի ԱԳՆ բարձրաստիճան ղեկավարը, հայտնում է ՌԻԱ Նովոստին:

«Որքան շատ այդ գործընթացին միջամտեն քաղաքական ու հոգևոր առաջնորդները, որոնք սատարում են հայկական կողմի դիրքորոշմանը, այնքան մեծ կլինի պառակտումը քրիստոնյաների ու մահմեդականների միջև, այնքան շատ կհեռանան իրարից Թուրքիան ու Հայաստանը: Սակայն բարեկամ երրորդ երկրները կարող են նպաստել կարգավորմանը, եթե տեղի չտան հայկական կողմի ճնշմանն ու կարողանան լսել մեր փաստարկները: Մենք կարծում ենք, որ Ռուսաստանը, որը լավ հարաբերություններ ունի ինչպես Թուրքիայի, այնպես էլ Հայաստանի հետ և որպես պատմությունը քաղաքականացնելու դեմ հանդես եկող երկիր, կարող է կարևոր դերակատարություն ունենալ»,-հայտարարել է Թուրքիայի ԱԳՆ ներկայացուցիչը:

Նա հիշեցրել է, որ ըստ Ցեղասպանության հանցագործության կանխման և պատժի մասին կոնվենցիայի, որը ՄԱԿ ԳՎ-ն ընդունել է 1948 թ. դեկտեմբերին, ցեղասպանության փաստի ճանաչման համար հարկավոր է Միջազգային դատարանի որոշումը. «Սակայն հայկական կողմը չունի այդ որոշումը»:

«Իմանալով գործի իրավաբանական կողմը` հայ առաջնորդները ջանում են առաջ տանել հարցը քաղաքական հարթակում: Այն երկրներում, որտեղ հայկական սփյուռքը հզոր է, կապեր է հաստատում քաղաքական գործիչների հետ, և խորհրդարաններում ցեղասպանության մասին որոշումներ են ընդունվում, որոնք իրավաբանական որևէ նշանակություն չունեն: Թուրքիան դեմ է այս իրավիճակին, սակայն չի ենթարկվում հայկական կողմի ճնշմանը: Մենք ոչ թե առճակատում ենք ուզում, այլ հաշտեցում, Հայաստանի հետ մեր ընդհանուր պատմությունը 800 տարվա վաղեմություն ունի»,-ասել է գործակալության զրուցակիցը:

Ըստ նրա, «թուրքական ու հայկական կողմերը չպետք է պատմությունը քաղաքականացնեն ու միմյանց մեղադրեն, այլ հանդիպեն ու քննարկեն պատմության էջերը»:

Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարում Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթվ զոհերի հիշատակին պատարագի ժամանակ Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսն Օսմանյան կայսրությունում հայերի սպանություններն անվանել է «20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն»: «Հայոց ցեղասպանության, այդ անծայրածիր խենթ ողբերգության 100-րդ տարելիցը հիշելը պարտադիր է, որովհետև ուր հիշատակ չկա, այնտեղ չարիքը դեռ բաց է պահում վերքը: Ծածկել հանցանքը, նշանակում է թողնել, որ վերքն արյունահոսի», - ասել է Հռոմի պապը:

«Հայոց ցեղասպանության, այդ անծայրածիր խենթ ողբերգության 100-րդ տարելիցը հիշելը պարտադիր է, որովհետև ուր հիշատակ չկա, այնտեղ չարիքը դեռ բաց է պահում վերքը: Թաքցնել հանցանքը, նշանակում է թողնել, որ վերքն արյունահոսի», - ասել է Հռոմի պապը:

Վատիկանի Սուրբ Պետրոսի տաճարում Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված պատարագը պատմական է. առաջին անգամ է Հռոմի պապը պատարագ մատուցում՝ հիշատակելով ցեղասպանությունը: Մինչ այժմ եղել են միայն աղոթքներ տարբեր ցեղասպանությունների զոհերի հոգիների հանգստության համար, բայց պատարագ դեռևս չէր մատուցվել: Հատկանշական է, որ պատարագը նախաձեռնել է հենց Հռոմի պապը: Ճնշումը նրա և Սուրբ Աթոռի վրա եղել է աննախադեպ: Թուրքական կողմն ամեն կերպ փորձել է խաթարել պատարագի անցկացումը, սակայն ջանքերը զուր են անցել: Պատարագն ուղիղ հեռարձակվել է:

Ապրիլի 12-ին Թուրքիայի ԱԳՆ էր կանչվել Անկարայում Վատիկանի դեսպանը: Արտգործնախարարությունում դեսպանին հայտնել էին, որ Հռոմի պապի հայտարարությունը հիասթափեցրել և վշտացրել է իրենց, ինչպես նաև վստահության կորստի պատճառ է դարձել:

Թուրքիայի վարչապետ Ահմեթ Դավութօղլուն իր հերթին ևս կոշտ արձագանք է տվել Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի երեկվա հայտարարությանը, գրում է թուրքական Vatan օրաթերթի կայքը: Դավութօղլուն հայտարարել է, թե այդ հայտարարությունը վայել չէ Պապին: «Հոգևոր առաջնորդներից ակնկալում ենք, որ խաղաղության կոչ անեն: Հռոմի պապի հայտարարությունները Եվրոպայում տարածված ռասիզմն է ավելացնում: Պապի հայտարարությունը միակողմանի է և անհիմն»,- ասել է նա:

Հայտարարությամբ է հանդես եկել նաև Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն: Նա Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է, թե Ֆրանցիսկոս պապի խոսքերն անընդունելի են, քանի որ դրանք «հեռու են պատմական ու իրավական իրականությունից»:

Ապրիլի 13-ին Վատիկանում Թուրքիայի դեսպան Մեհմեթ Փաչաջըն Հայոց ցեղասպանության մասին Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի ելույթից հետո Թուրքիա կանչվեց` խորհրդակցության նպատակով:

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, ինչպես և ակնկալվում էր, ոչ ադեկվատ է արձագանքել Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված Հռոմի պապի մատուցած պատարագին և նրա խոսքերին այն մասին, որ հայերի զանգվածային սպանությունները Օսմանյան Թուրքիայում 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունն էր: Ինչպես գրում է «Վեստնիկ Կավկազան», Թուրքիայի նախագահը գրառում է կատարել Twitter-ի իր միկրոբլոգում` «դատապարտելով» Պապի հայտարարությունը երեք մեծ ողբեգությունների` «Հայոց ցեղասպանության, նացիզմի և ստալինիզմի մասին»:

«Պապի հայտարարությունն անընդունելի է Թուրքիայի համար,-գրել է Էրդողանը:-Կրոնը չպետք է անհիմն հայտարարությունների համար հիմք ծառայի: Դա հանգեցնում է թշնամանքի և ատելության»:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---