Սոցապ նախարարը՝ կուտակայինի, մայրության նպաստի, երեխաների պաշտպանության ու ընտանիքի հայեցակարգի մասին

Սոցապ նախարարը՝ կուտակայինի, մայրության նպաստի,  երեխաների պաշտպանության ու ընտանիքի հայեցակարգի մասին

PanARMENIAN.Net - 2014 թվականը կարելի է համարել ամենաբեկումնային տարին արդյունավետ սոցիալական համակարգերի ստեղծման, և ամենաբարդ տարին՝ բարեփոխումների իրականացման առումով: Այս մասին դեկտեմբերի 23-ին տարեվերջյան ամփոփիչ ասուլիսում ասել է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանը՝ հավելելով, որ 2014-ը սոցիալական ոլորտի տարբեր ճյուղերում բարեփոխումների մեկնարկի տարի էր, որոնք ուղեկցվեցին լարված բանավեճերով, բազմաբնույթ առաջարկներով և անհրաժեշտ հրատապ փոփոխություններով:

Այս առումով նախարարն իր ղեկավարած ոլորտի կարևորագույն ձեռքբերումը համարում է այն, որ բոլոր դեպքերում հանրային պահանջը հաշվի առնելու և բաց քննարկումների արդյունքում հնարավոր եղավ գտնել համապատասխան լուծումներ, որոնք պահպանելով նախանշված քաղաքականության սկզբունքային ուղղությունները, միևնույն ժամանակ, ներառվել են բարեփոխումների ընդդիմախոսների հիմնական պահանջները:

«Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին» օրենքը, Ասատրյանի հավաստմամբ, 2014 թվականի բարդ նախաձեռնություններից մեկն էր, որն իր մեջ պարունակում էր խնդրահարույց կետեր:

«Սակայն հաշվի առնելով տարբեր շահագրգիռ կողմերի առաջարկությունները, քննարկման արդյունքում հնարավոր եղավ վերջնական փոփոխություններ կատարել բոլորի համար բավականին ընդունելի տարբերակով: Խնդիրը ստացավ իր նպատակային լուծումը, իսկ մյուս կողմից հնարավոր եղավ պահպանել նաև առաջարկվող նոր քաղաքականությունը. փոփոխության լավագույն մասը՝ հղիության և ծննդաբերության նպաստ հատկացնել նաև չաշխատող կանանց»,- ընդգծել է Ասատրյանը, մեջբերում է Panorama.am-ը:

Կառավարությունը սեպտեմբերի 25-ի նիստում հավանություն է տվել աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանի ներկայացրած «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին» օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» և «Պետական նպաստների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթին, որոնցով առաջարկվում է կրճատել երեխայի խնամքի նպաստի տևողությունը՝ մինչև երեխայի մեկ տարին լրանալը (այսօր վճարվում է մինչև երեխայի 2 տարին լրանալը), ինչպես նաև հղիության և ծննդաբերության նպաստի չափը, դրա փոխարեն նպաստ տրամադրել չաշխատող մայրերին:

Բարձրացված աղմուկից ու ցույցերից հետո Կառավարությունը զիջումների գնաց. «Հանրապետական» խմբակցությանը նոյեմբերի 4-ի փակ նիստից հետո, որին մասնակցել է նաև աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար Արտեմ Ասատրյանը, խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը լրագրողների հետ զրույցում նշել է, որ որոշել են այս հարցում փոխել նախնական մոտեցումը և Կառավարության հետ մշակել նոր օրինագիծ՝ կատարելով աշխատող կանանց վճարումները 100%-ով: Դեկտեմբերի 1-ին ԱԺ- ձայների 68 կողմ, 1 դեմ և 0 ձեռնպահ հարաբերակցությամբ ընդունեց Կառավարության ներկայացրած «Ժամանակավոր անաշխատունակության նպաստների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագծի լրամշակված տարբերակն ու կից ներկայացված օրենքների փաթեթը:

Նախարարն անդրադարձել է նաև երեխաների խնդիրներին՝ նշելով, որ տարին երեխաների պաշտպանության ոլորտի համար բավականին հագեցած էր և նշանավորվեց «Երեխան պետք է ապրի ընտանիքում» կարգախոսով: Արտեմ Ասատրյանի պոսքով` երեխան ամենաջերմ և լավ մթնոլորտը ունենում է ընտանիքում և լիարժեք հասարակության անդամ է դառնում մեծանալով ընտանիքում: Եվ որքան էլ հաստատությունները զարգանան` դրանք չեն կարողանա փոխարինել ընտանիքի դերը:

Այս համատեքստում նախարարությունը կշարունակի իր գործունեությունը նաև գալիք 2015 -ին, մասնավորապես.

«Հաջորդ տարի կնշանավորվի Ընտանիքի հայեցակարգի և ռազմավարության մշակմամբ ու այն հանրությանը ներկայացմամբ, քանի որ ժամանակն է, որ ընտանիքի քաղաքականությունը դրվի ամուր հիմքերի վրա»,- տեղեկացրել է նա` հավելելով, որ ժամանակն է ավելի լավ սոցիալական քաղաքականություն ունենալ, գրում է «Այսօրը»:

Ինչ վերաբերում է կուտակային կենսաթոշակային համակարգին, ապա, նախարարի խոսքով, դրան մասնակցել է մոտ 100 հազար մարդ: Նախարարը կարևորելով հանրային իրազեկման անհրաժեշտությունը, նշել է, որ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի մասին իրազեկման աշխատանքները պետք է շարունակական բնույթ կրեն. «Շատ կարևոր է առաջիկա ժամանակահատվածում մեր քաղաքացիներին ավելի լավ իրազեկել ու ավելի հանգամանալից ներկայացնել այս համակարգի առավելությունները»:

Հարցին` եթե բարեփոխումն իրականացվեր ամբողջությամբ և լիներ պարտադիր, այլ ոչ կամավոր, ապա քանի մարդ կմասնակցեր պարտադիր բաղադրիչին, նախարարը պատասխանել է, թե մոտ 250 հազար քաղաքացի:

Անդրադառնալով այս տարվա կարևոր ձեռքբերումներին,Ասատրյանն առանձնացրել է պետական պաշտոն զբաղեցնող անձանց աշխատավարձերի միասնական համակարգի ներդրումը.

«Հուլիսից զգալիորեն բարձրացել են պետական համակարգի մոտ 200 հազար աշխատակցի աշխատավարձերը` միջինը 40 տոկոսով»:

Մեկ այլ կարևոր ձեռքբերում էլ Ասատրյանը համարել է Զբաղվածության նոր մոդելի ներդրումը, որը խթանել է զբաղվածության ակտիվ ծրագրերի իրականացմանը, ինչի արդյունքում 2014-ի դեկտեմբերի 1-ի դրությամբ աշխատանքի է տեղավորվել շուրջ 10 հազար աշխատանք փնտրող, ովքեր նախկինում աշխատաշուկայում անմրցունակ էին:

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգ

Կենսաթոշակային բարեփոխումների մեկնարկի մասին Հայաստանը հայտարարել էր դեռ 2010-ի հուլիսին: Արդեն 2011-ի հունվարի 1-ից կենսաթոշակային ռեֆորմները մեկնարկեցին կամավոր կուտակային համակարգի ներդրմամբ։

2014-ի հունվարի 1-ից Հայաստանն անցավ պարտադիր կուտակային համակարգի, որը վերաբերում է 1973-ի դեկտեմբերի 31-ից հետո ծնվածներին, որոնք աշխատում են և գրանցված են աշխատավայրում: Մինչև 500 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողները վճարումներ կկատարեն իրենց աշխատավարձի 5%-ի չափով, ևս 5%-ն այդ աշխատողների անհատական հաշիվներին կփոխանցի պետությունը։ 500 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողի անհատական կուտակային ֆոնդին պետությունը 25 հազար դրամից ավելի չի փոխանցի:

Պարտադիր բաղադրիչի ներդրումը մեծ աղմուկ էր առաջացրել հասարակության շրջանում, ստեղծվել էին մի շարք քաղնախաձեռնություններ, որոնք մինչև օրս էլ այդ համակարգին դեմ են արտահայտվում ու շարունակում են բողոքել: Համակարգին դեմ էին նաև խորհրդարանական ոչ իշխանական 4 ուժերը, որոնք ԱԺ-ին առաջարկել էին մեկ տարով հետաձգել համակարգի ներդրումն ու շարունակել քննարկումները, քանի որ դա շատ լուրջ փոփոխություն է, իսկ«համակարգը թերի է»: 2013-ի դեկտեմբերի 4-ին հարցով հրավիրված արտահերթին խորհրդարանը դեմ էր քվեարկել կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչի կիրառումը մեկ տարով հետաձգելու առաջարկությանը:

Հայաստանի սահմանադրական դատարանը հունվարի 24-ի նիստում որոշել էր կասեցնել «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 76-րդ հոդվածի (այն է՝ պատասխանատվությունը պարտադիր կուտակային վճարները չկատարելու կամ ուշացմամբ կատարելու համար) և 86-րդ հոդվածի 3-րդ մասի (այն է՝ ֆոնդի և կառավարչի պարտադիր ընտրություն) գործողությունը մինչև օրենքի 5, 7, 8, 37, 38, 45, 49 և 86-րդ հոդվածների սահմանադրականության վերաբերյալ գործի դատաքննության ավարտը։

Մարտի 28-ին մեկնարկած դատական նիստի որոշումը ՍԴ-ն կայացրեց ապրիլի 2-ին՝ «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի մի քանի դրույթ ՀՀ Սահմանադրության պահանջներին հակասող ու անվավեր ճանաչելով։ 64 էջանոց համախատասխան որոշումը հրապարակել էր ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանը։ Ըստ էության, դիմող կողմի հայցը բավարարվեց։

Դատարանը մինչև 2014-ի սեպտեմբերի 30-ն Աժ-ին և Կառավարությանը ժամանակ տվեց՝ օրենքի որոշ դրույթներ փոփոխելու համար: Մինչ այդ կատարված կենսաթոշակային բոլոր վճարումները պետք է վերանայվեն:

Ապրիլի 17-ին վարչապետը հանձնարարեց շահագրգիռ պետական մարմիններին սեղմ ժամկետում օրենքի նախագիծ պատրաստել, որով մինչև Սահմանադրական դատարանի՝ ապրիլի 2-ի որոշմամբ նախատեսված օրենսդրական փաթեթի ընդունումն Ազգային ժողովը կկասեցնի տույժերի հաշվարկը: Կառավարության առաջարկող օրենքի նախագիծն Ազգային ժողովում սկսեցին քննարկել ապրիլի 28-ին:

Արդեն մայիսի 15-ին խորհրդարանն ամբողջովին ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին Կառավարության օրինագիծը: Դրանով պարտադիր կուտակային վճարը հաշվարկելու և փոխանցելու պարտավորությունը կրող անձն ազատվում է մինչև օրենքն ուժի մեջ մտնելն ընկած ժամանակահատվածի համար պարտադիր կուտակային վճարը չկատարելու կամ ուշացումով կատարելու համար օրենքով նախատեսված պատասխանատվությունից: Նախագահ Սերժ Սարգսյանն օրենքը վավերացրեց մայիսի 26-ին:

Հունիսի 17-ի արտահերթում Կառավարությունը հավանություն տվեց «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու օրինագծերի փաթեթին: Դրանով նախատեսվում է 2014-ի հուլիսի 1-ից պետական հատվածի աշխատողների համար գործարկել նպատակային սոցիալական վճարի համակարգը, որը մինչև 2017-ի հուլիսի 1-ը մասնավոր հատվածի համար կլինի կամավոր։ Դրա դրույքաչափը նույնպես 5 տոկոս է: Առաջարկվում է սահմանել 500․000 դրամ աշխատավարձի շեմ, որից ավելիի դեպքում սոցվճար չի կատարվելու, այսինքն՝ առավելագույն սոցվճարը բոլորի համար լինելու է 25․000 դրամ՝ կախված աշխատավարձի չափից: Նախագիծը քննարկելու համար գործադիրը ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրեց։

Հունիսի 21-ին խորհրդարանն արտահերթում երեք ընթերցմամբ ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակային համակարգում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով պարտադիր կուտակայինը դարձավ նպատակային սոցվճար։ Քվեարկությանը մասնակցեց միայն ՀՀԿ-ն։ Քվեարկությունը բոյկոտած ԱԺ ոչ իշխանական ուժերը տեղեկացրին, որ դիմելու են Սահմանադրական դատարան` վիճարկելու ստեղծված իրավիճակն ու օրենքի խախտումով տեղի ունեցած քվեարկությունը։

 Ուշագրավ
Նրանք ձերբակալվել են խուլիգանական արարքների կատարման մեջ մասնակցության կասկածանքով
Փաշազադեն հայտարարել էր, թե «հայկական եկեղեցին, ռևանշիզմ է քարոզում”
---