Ապրիլի 24-ին Ստամբուլում հավաքվելու կոչ. Ցեղասպանությունը Թուրքիայում կհիշատակեն երիտասարդները

Ապրիլի 24-ին Ստամբուլում հավաքվելու կոչ. Ցեղասպանությունը Թուրքիայում կհիշատակեն երիտասարդները

PanARMENIAN.Net - Եվրոպայի՝ ընդդեմ ռասիզմի կազմակերպությունը, Մարդու իրավունքների գրասենյակը, «ԴուրԴե» շարժումն ու Հայ բարեգործական ընդհանուր միությունն ապրիլի 24-ին Ստամբուլում Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը ոգեկոչելու համար բոլոր ցանկացողներին Թուրքիա են հրավիրում, «Ակօս»-ին հղումով գրում է Tert.am-ը:

#Remember24April1915 («Հիշիր 1915-ի ապրիլի 24-ը») հաշթագով սկսված ստորագրահավաքի տեքստում նշվում է, որ այդ ոգեկոչմանը կողմ եվրոպացիները, հայերը, թուրքերն ու քրդերը բոլորին հրավիրում են Ստամբուլ՝ ապրիլի 24-ին հարգելու Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը:

«Ցեղասպանության ոգեկոչումը ոչ միայն թուրքերի ու հայերի, այլև ողջ աշխարհի հարցն է: Մեր օրերում Ցեղասպանության ժխտման դեմ պայքարողներից մեկն էլ Թուրքիայի հասարակության խիղճն է: Այս արշավն ուղղված է պայքարին, արդարությանն ու ժողովրդավարությանը», - նշված է 8 լեզվով հրապարակված ստորագրահավաքի տեքստում:

Ընդգծվում է, որ արշավն արդարության որոնումն է, և, որ Ցեղասպանությունը Թուրքիայում հիշատակելը կարևոր է հատկապես երիտասարդների համար. «Հայոց ցեղասպանությունը Թուրքիայում հիշատակելը բոլորիս, բայց հատկապես երիտասարդ սերունդների համար համատեղ ժողովրդավարական արժեքների շուրջ համախմբվելը, պատմական իրողություններին առերեսվելն ու միասին ավելի լավ ապագա կառուցելը հնարավոր կդարձնի: Այդ արժեքներն ու տեսակետը կիսող յուրաքանչյուրին հրավիրում ենք Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակը ապրիլի 24-ին Ստամբուլում հիշատակելու»:

Սա Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առթիվ Ստամբուլում զոհերի ոգեկոչման միակ միջոցառումը չէ: Armenian Project 2015 նախագիծը 750 ԱՄՆ դոլարի չափով սահմանափակ թվով դրամաշնորհներ է տրամադրելու այն ուսանողներին, ովքեր ցանկանում են մասնակցել 2015թ.-ի ապրիլին Ստամբուլում կայանալիք, Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումներին: ԱՄՆ-ում հիմնված կազմակերպության նպատակն է առավելագույնի հասցնել Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված ստամբուլյան միջոցառումներին մասնակցող հայերի թիվը:

Ստամբուլի Դեպո մշակույթի և արվեստի կենտրոնը կազմակերպում է մի քանի ցուցադրություն Օսմանյան կայսրության տարբեր քաղաքներում սպանված կամ օջախները սպիտողաբար լքած ընտանիքների մասին: Առաջին՝ «Հայկական ընտանեկան պատմություններ և կորուսյալ բնապատկերներ» ցուցդրությունը բաղկացած է Հելեն Շիհանի կողմից իրականացված ուսումնասիրությունից և լուսանկարներից. պատմում է երեք ընտանիքի մասին, որոնք ներկայումս ապրում են հայկական սփյուռքում: «Մենք փորձում ենք ցույց տալ մարդկանց պատմությունները և վստահ ենք, որ սա ավելի արդյունավետ է, քան թվեր կամ փաստեր ցույց տվող փաստաթղթերը: Սա շատ կարևոր տարի է, քանի որ լրանում է ցեղասպանության 100-ամյակը: Ուստի մենք կցուցադրենք ոչ միայն սփյուռքում ստեղծագործող հայերի աշխատանքները, այլև թուրք արվեստագետներինը»,- ասել է Դեպո կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Ասենա Գյունալը:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---