Հետազոտություն. Թուրքեր ու քրդեր, որոնք օգնել են Հայոց ցեղասպանության զոհերին21 օգոստոսի 2015 - 16:17 AMT PanARMENIAN.Net - Ռաուլ Վալենբերգի միջազգային հիմնադրամը և Քլարկի համալսարանի Հոլոքոստի և ցեղասպանության ուսումնասիրության Սթրասլեր կենտրոնի Գալուստեան/Մուգար ամբիոնը պրոֆեսոր Թաներ Աքչամի վերահսկողության ներքո միացյալ ուժերով նախաձեռնել են մեծ հետազոտություն, որի նպատակն էր պարզել այն թուրքերին և քրդերին, որոնք օգնել են Հայոց ցեղասպանության զոհերին: ՌՎՄՀ հիմնական առաքելությունն է բացահայտել փրկության և համերաշխության մասին չպատմված պատմությունները: Այն մուսուլմանների հարցը, ովքեր ամեն ջանք գործադրել են 20-րդ դարի սկզբում հայերին փրկելու համար, չկանոնակարգված ասպարեզ է, որ դեռ պետք է բացահայտվի: Վալենբերգի հիմնադրամը նույնը անում է Հոլոքոստի հետ կապված: ՀԿ-ն ձգտում է ընդգծել այն կանանց և տղամարդկանց ոգին, ովքեր հաճախ վտանգի են ենթարկել իրենց սեփական կյանքը` մյուսներին փրկելու համար: «Սա մեր պարտքն է այդ փրկիչների և ամենից առաջ՝ պարտավորությունը երիտասարդ սերնդի առջև, որը պետք է տեղյակ լինի այս օրինակների մասին»,- ասվում է հիմնադրամի հաղորդագրության մեջ: Հետազոտությունն անցկացվել է մուսուլմանական (թուրքական և քրդական) նահանգներում, որտեղ պատմությունների մեծ մասը բանավոր փոխանցվել են սերնդե սերունդ: Ուսումնասիրությունը հիմա արդեն հրատարակված և ներկայացված է հանրության դատին, որպեսզի մասնագետները և հասարակ ընթերցողները կարողանան ծանոթանալ դրան և իրենց կարծիքը հայտնել: Առնվազն վերջին 5 տարվա ընթացքում կարելի է լսել խոսակցություններ ցեղասպանության ընթացքում թուրքերի կողմից հայերին փրկելու դեպքերի մասին՝ «թուրքեր, որոնք փրկել են հայերին»: Ըստ Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Հայկ Դեմոյանի՝ կան բազմաթիվ օրինակներ Ցեղասպանությունը վերապրածների գրավոր և տպագրված հուշերում, ինչպես նաև բանավոր պատմություններում, որոնք վկայում են, որ շարքային մուսուլմանները (թուրքեր, քրդեր, արաբներ) հայ անհատներին և ամբողջական ընտանիքներին օգնել են գոյատևելու, թեկուզ և` ժամանակավոր: Առհասարակ պատերազմների, զանգվածային կոտորածների և բնական աղետների ժամանակ մարդկային վարքագիծը կարող է ունենալ տարբեր դրսևորումներ: Հայերի ցեղասպանության պարագայում Օսմանյան կայսրության մուսուլման բնակչության մեծամասնությունը դրական արձագանքեց պետության կողմից ծրագրված հանցագործությանը: Վերջիններս նման քաղաքականությունը համարում էին պետության անվտանգության տեսանկյունից բխող գործողություն: Այն նաև ընկալվում էր որպես լավ հնարավորություն հայկական ունեցվածքը կողոպտելու և բռնագրավելու միջոցով հարստանալու, իսկ Օսմանյան կայսրության ծայրահեղական մուսուլմանների համար՝ որպես հնարավորություն «անհավատներին» սպանելու միջոցով «դեպի դրախտ իրենց մուտքն» ապահովելու համար: Հայերին փրկող մուսուլմանները ընդդիմանում էին թուրքական պետության քաղաքականությանը և թաքցնելով նրանց՝ վտանգում իրենց և ընտանիքի մյուս անդամների կյանքը: Հայտնի փաստ է, որ, թուրքական բանակի հատուկ հրամանի համաձայն, ցանկացած մուսուլման, որն իր տանը հայ թաքցներ, ենթակա էր իր տան առջև կախաղան բարձրացվելուն, իսկ նրա տունը` ամբողջությամբ հրդեհվելու: Միաժամանակ, Դեմոյանն ընդգծել է,որ հայերի փրկության պատմություններին անդրադառնալիս պետք է պարզաբանել, թե ով, ինչ պայմաններում և ումից է փրկել հայ զոհերին: Այն դեպքերը, երբ հայերի կյանքը փրկել են վերջիններիս շահագործելու կամ նրանց ունեցվածքը բռնագրավելու համար, չեն կարող համարվել փրկության դեպքեր: Հաճախ փրկված հայերը, այդ թվում` երեխաները, բռնի կրոնափոխ էին լինում, թուրքացվում նոր ընտանիքներում, կորցնում իրենց ինքնությունը, ինչը նույնպես համարվում է ցեղասպանական գործողություն՝ համաձայն ՄԱԿ-ի Ցեղասպանության կանխարգելման և դրա համար պատժի կոնվենցիայի դրույթների: Իրական փրկության օրինակ է այն դեպքը, երբ թուրք անհատը կամ մի ամբողջ թուրք ընտանիք, ընդդիմանալով հայերին բնաջնջելու պետական ծրագրին, վտանգի տակ դնելով սեփական կյանքը, թաքցրել կամ փրկել է հայերին տեղահանությունից կամ անշահախնդիր օգնել է նրանց փրկվելու անխուսափելի մահից: Հայոց ցեղասպանություն Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին: Ուշագրավ Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա Ամենաընթերցվողը բաժնում | Ֆրանսահայ լրագրող Նիկոլյանը, որի մուտքը ՀՀ արգելվել է, չի պատրաստվում դադարեցնել հացադուլը Նա պահանջում է, որ իրեն գրավոր ներկայացնեն, թե ինչու իրեն թույլ չեն տալիս մուտք գործել Հայաստան Վանաձորի նախկին ղեկավար Ասլանյանը կմնա կալանքի տակ Դատարանը մերժել է միջնորդությունը Փաշինյանին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու պահանջով հաղորդումը դատախազությունում է Հաղորդումը կազմել են փաստաբան Արա Զոհրաբյանը և պահեստազորի գնդապետ Հայկ Նահապետյանը Փաստաբան․ Սուրեն Պետրոսյանին մեղադրանք չի առաջադրվել՝ պետք է որ ազատ արձակվի Լրանում է Պետրոսյանի ձերբակալման 72 ժամը |