ԱՄՆ Սենատ է ներկայացվել Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու պահանջով բանաձևը

ԱՄՆ Սենատ է ներկայացվել Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու պահանջով բանաձևը

PanARMENIAN.Net - Սենատի արտաքին գործերի հանձնախմբի նախագահ Ռոբերտ Մենենդեսը և սենատոր Մարք Քըրքը ԱՄՆ Կոնգրես են ներկայացրել մի բանաձև, որը կոչ է անում ԱՄՆ նախագահին պայքարել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման համար Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման միջոցով: Ինչպես հայտնում է Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախումբը ( ANCA), բանաձևին արդեն միացել են սենատորներ Բարբարա Բոքսերն ու Էդ Մարկին:

«ANCA-ն երախտապարտ է սենատորներ Մենենդեսին ու Քըրքին, որոնք կոչ են անում Ամերիկային օգնել արդար ու կառուցողական հայ-թուրքական հարաբերություններ հաստատել, հիմնված մինչ օրս անպատիժ մնացած այս ոճրագործության ճանաչման վրա Թուրքիայի կողմից : Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ մենք հուսով ենք, որ կստանանք Սենատում մեր բարեկամների աջակցությունն ապագայում ցեղասպանությունների կանխումն ապահովելու համար անհրաժեշտ այդ կարևոր միջոցի ընդունման հարցում», -ասել է կազմակերպության գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը:

Ռոբերտ Մենենդեսն իր հայտարարության մեջ ասել է, որ Հայոց ցեղասպանությունը սարսափելի իրողություն է, որը պետք է ճանաչում ստանա: «Սույն բանաձևը վճռականորեն հաստատում է, որ մենք միշտ հիշելու ենք այդ ողբերգությունը և հարգելու ենք անմեղ տղամարդկանց, կանանց ու երեխաների հիշատակը, որոնք սպանվեցին և վտարվեցին իրենց հայրենիքից: Հայոց ցեղասպանությունը պետք է ճանաչվի՝ կանխելու համար նման ոճրագործությունների կրկնությունն ապագայում»,- ասել է սենատորը:

Սենատոր Քըրքն իր հերթին հիշեցրել է, որ հաջորդ տարի նշվելու է Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցը, որին զոհ գնաց 1,5 մլն հայ: «Ցեղասպանությունը վերապրած հաշված մարդիկ են մնացել, այդ թվում 107-ամյա Հելեն Փալոյանը Չիկագոյից, որն այդ տարիներին կորցրել է ծնողներին ու երկու եղբայրներին: Ի հիշատակ զոհվածների և վերապրածների ԱՄՆ-ն ու մեր դաշնակիցները ՆԱՏՕ-ում Եվրամիության հետ միասին պետք է ճանաչեն Հայոց ցեղասպանությունը», -ասել է սենատոր Քըրքը: Բանաձևում մասնավորապես ասվում է.

«1. Անհրաժեշտ է հիշել և նշել Հայոց ցեղասպանության տարելիցը 2014 թ. ապրիլի 24-ին: 2. Նախագահը պետք է պայքարի արդար, կառուցողական, կայուն ու ամուր հայ-թուրքական հարաբերություններ հաստատելու համար, որը պետք է հիմնվի Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ամբողջական ճանաչման վրա: 3. Նախագահը պետք է ապահովի, որ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունն արտացոլի մարդու իրավունքների, մարդկայնության դեմ հանցագործությունների, ազգային զտումների ու ցեղասպանությունների, մասնավորապես Հայոց ցեղասպանության հարցերում»:

Նմանատիպ թիվ H.Res.227 բանաձև է ներկայացվել Ներկայացուցիչների պալատ Դևիդ Վալդաոյի և Ադամ Շիֆի կողմից Հայաստանին աջակցող խմբի համանախագահներ Ֆրենկ Փալոունի և Մայքլ Գրիմի հետ համատեղ: Ներկայացուցիչների պալատ ներկայացված բանաձևն արդեն 50 կողմնակից ունի:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
---