Օլանդը Փարիզում կհարգի Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը

Օլանդը Փարիզում կհարգի Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը

PanARMENIAN.Net - Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը կմասնակցի Հայոց ցեղասպանության 99-րդ տարելիցին նվիրված պաշտոնական արարողությանը, որը տեղի կունենա ապրիլի 24-ի երեկոյան Փարիզի Կանադա հրապարակում՝ Կոմիտասի արձանի առջև: Nouvelle d'Armenie-ն գրում է, որ նախագահի ներկայությունը ցույց է տալիս նրա հավատարմությունն իր հանձնառությունների հանդեպ` նկատի ունենալով նախագահական ընտրարշավի ժամանակ Ֆրանսուա Օլանդի տված խոստումը Հայոց ցեղասպանության տարելիցի արարողություններին իր ներկայությունը բերելու մասին:

Ֆրանսիական պետության ղեկավար ընտրվելուց ի վեր Օլանդն առաջին անգամ է ներկա լինելու ապրիլքսանչորսյան պաշտոնական արարողությանը:

Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագիծը Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդի նախընտրական խոստումներից մեկն է:

Ավելի վաղ հայտնի է դարձել, որ մայիսին Ֆրանսիայի նախագահի Հայաստան կատարելիք այցի ժամանակ պաշտոնապես կհայտարարվի Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրենքի ընդունան մասին:

Հունվարի 27-ին Թուրքիա պաշտոնական այցի առաջին օրը Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը հայտարարել է, որ Թուրքիայի իշխանություններն այլևս չպետք է շարունակեն հերքել 1915-ին Օսմանյանն կայսրությունում հայերի մասսայական սպանդը: «Նման իրադարձությունները հիշելը միշտ էլ ցավալի է, բայց անհրաժեշտ է»,- ասել է նա Անկարայում մամուլի ասուլիսում: Անդրադառնալով Ֆրանսիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագծի ընդունմանը, Օլանդը նշել էր, որ «շարժվելու են միայն ճիշտ ուղղությամբ», նշելով, որ ինչպես ցեղասպանության փաստը, այնպես էլ դրա ժխտումը քրեօրեն պատժելի են։ Ֆրանսիան 2000-ին Ցեղասպանություն էր որակել Օսմանյան կայսրությունում հայերի մասսայական կոտորածը:

2011-ի դեկտեմբերի 22-ին ցեղասպանությունների, այդ թվում` Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագիծն ընդունվեց Ֆրանսիայի Ազգային ժողովում: Հեղինակը պատգամավոր Վալերի Բուայեն էր: 2012-ի հունվարի 23-ին Ֆրանսիայի Սենատը դրան կողմ քվեարկեց: Օրինագիծը մերժման համար նախատեսում էր 1 տարվա ազատազրկում ու 45 հազար եվրո տուգանք: Ավելի ուշ՝ 2012-ի փետրվարի 23-ին, Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհուրդն օրինագիծը ոչ սահմանադրական ճանաչեց: Արդեն 2013-ի փետրվարին պատգամավորը երկրորդ անգամ Ֆրանսիայի խորհրդարան ներկայացրեց Ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող նոր օրինագիծ:

Թուրքիայում Հայոց ցեղասպանության հիշատակման պլատֆորմն ապրիլի 24-ին մի շարք միջոցառումներ է ձեռնարկել: Ermenihaber.am-ը գրում է, որ դրանք մեկնարկելու են առավոտյան ժամը 10։00-ին՝ Հայդարփաշա կայարանից մահվան ուղարկված մտավորականներին հիշատակելու արարողությամբ։ Ժամը 13։00-ին ակցիայի մասնակիցներն այցելելու են 2011թ.-ի ապրիլի 24-ին սպանված զինծառայող Սևակ Շահին Բալըքչըի գերեզմանին։ Երեկոյան հիշատակի արարողություն է կազմակերպվելու Ստամբուլի Թաքսիմ հրապարակում։

Ապրիլի 22-ին և վաղը նախատեսվում են մի շարք քննարկումներ Ցեղասպանության իրողության, 1915թ.-ին տեղի ունեցած դեպքերի և պատմությանն առերեսվելու անհրաժեշտության թեմաներով։ Թուրքական հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների, Եվրոպայից Ստամբուլ ժամանած ռասիզմի ընդդիմախոսների ու սփյուռքի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ հանդիպում կկազմակերպվի, որտեղ մտքերի ու տեսակետների փոխանակում տեղի կունենա:

Մինչև այդ Դիարբեքիրի Սումերպարկ Ամեդ արվեստի կենտրոնում ապրիիլ 24-ից մայիսի 2-ը տեղի կունենա «99» խորագրով ցուցահանդես, որտեղ կներկայացվի Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների 99 դիմանկար:

Photo: Brave Patrie
Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
---