Իսրայելի նախագահը կարող է նախաձեռնել Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը. Երևանն ու Թել Ավիվը ինտենսիվ բանակցում են

PanARMENIAN.Net - «Վեստնիկ Կավկազա» պարբերականը հայտնում է, որ Իսրայելի և Հայաստանի նախագահների աշխատակազմերի անդամները ինտենսիվ բանակցում են Իսրայելի կողմից 1915 թ. իրադարձությունները Թուրքիայում որպես ցեղասպանություն ճանաչելու շուրջ:

Մասնավորապես, գրում է պարբերականի իսրայելցի թղթակիցը, հայկական կողմն առաջարկել է, որ Իսրայելի նորընտիր նախագահ Ռեուվեն Ռիվլինը ի թիվս համաշխարհային այլ առաջնորդների 2015 թվականի ապրիլին այցելի Երևան՝ մասնակցելու ողբերգական իրադարձությունների 100-ամյակին նվիրված միջոցառումներին: Այնտեղ ունենալիք ելույթում նա կհայտարարի, որ Իսրայելը պաշտոնապես ճանաչում է, որ 1915 թ. Թուրքիայի այն ժամանակվա կառավարությունը ցեղասպանություն է իրագործել հայ ժողովրդի հանդեպ:

Ինչպես հայտնել է Իսրայելի նախագահի աշխատակազմի բարձրաստիճան աշխատակիցը, այդ գաղափարն ակտիվորեն առաջ են տանում Իսրայելում հայկական լոբբիի առաջնորդներից ոմանք, թեև հրաժարվել է կոնկրետ անուններ նշել: «Իսրայելի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կողմնակիցների տեսակետից հիմա լավագույն պահն է դրա համար, հաշվի առնելով լարված հարաբերություններն Իսրայելի ու Թուրքիայի միջև, ինչպես նաև Թուրքիայի նախկին վարչապետ, այժմ արդեն նախագահ Էրդողանի վերջին ելույթները: Հիշեցնենք, որ Էրդողանն այդ ելույթներում բազմիցս է իսրայելյան բանակի գործողությունները Գազայում համարել «պաղեստինյան բանակի ցեղասպանություն»: Իսրայելն, ինչպես հայտնի է, այդ մեղադրանքները հերքում է՝ հիշեցնելով, որ նույնիսկ պաղեստինցիների տվյալներով 2000 զոհվածների ավելի քան մեկ երրորդը եղել է ՀԱՄԱՍ-ի անդամ, իսկ միջազգային փորձագետների տվյալներով նրանց քանակը կազմում է զոհվածների մոտ 70-75 տոկոսը: Բացի այդ, Իսրայելը պնդում է, որ Գազայի խաղաղ բնակիչները սպանվել են միայն այն պատճառով, որ ՀԱՄԱՍ-ի կողմից օգտագործվել են որպես «կենդանի վահան»: Ամեն դեպքում, Գազայում կորուստներն անհամեմատելի են 1915 թվականի ողբերգության զոհերի քանակի հետ ըստ բոլոր աղբյուրների»,-ասվում է հրապարակման մեջ:

Ավելի վաղ Թուրքիայի այն ժամանակ վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Իսրայելի գործողությունները Պաղեստինի դեմ անվանեց «պետական ահաբեկչություն» և «ցեղասպանություն»: «Այժմ Իսրայելն ահաբեկչությամբ է զբաղված, Իսրայելը ցեղասպանություն է գործում,-հայտարարեց Էրդողանը:-Իսրայելը սպառնում է համընդհանուր խաղաղությանը, Մերձավոր Արևելքի խաղաղությանը: Էրդողանը հավելել է, որ քանի դեռ մնում է վարչապետի պաշտոնում, չի կարող ոչ մի լավ բան ասել Իսրայելի մասին:

Ի պատասխան Իսրայելի տրանսպորտի նախարար Իսրայել Կացը հիշեցրեց թուրք առաջնորդին Հայոց ցեղասպանության մասին: Նախարարը նշեց, որ 1915-1918 թթ. Օսմանյան կայսրությունում սպանվել է 600 հազարից մինչև 1,5 մլն հայ: Ուստի թուրք վարչապետին հարիր չէ որևէ մեկին «ցեղասպանության» մեղադրանք ներկայացնել», գրել էր Կացը Facebook-յան էջում:

«Հայոց ցեղասպանության թեման կրկին արծարծվում է Իսրայելում նաև այն պատճառով, որ նախագահ է ընտրվել Ռիվլինը: Նա արդեն բազմիցս է հանդես եկել Ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչելու օգտին, իսկ Լիտվայի խորհրդարանում որպես Քնեսեթի խոսնակ իր ելույթում թույլ տվեց իրեն հայտարարել, որ «Հոլոքոսթն ու 1915 թ. Հայոց ցեղասպանությունը ХХ դարի ամենաողբերգական իրադարձություններն են»: Մինչ այդ բոլոր իսրայելցի քաղաքական գործիչները հրապարակային ելույթներում խուսափում էին նման համեմատականներից:

Ռեուվեն Ռիվլինը բազմիցս է նշել, որ պայքարելով Իսրայելի կողմից 1915 թ. ցեղասպանության ճանաչման համար, նա միայն ցանկանում է, որ պատմական արդարությունը հաստատվի և խոսք չի գնում ինչ-որ մեղադրանքների, առավել ևս, ժամանակակից Թուրքիայի ժողովրդին ու նրա կառավարությանը ինչ-ինչ պահանջներ ներկայացնելու մասին: Ռիվլինը նաև բազմիցս է հայտարարել, որ չի հասկանում, թե ինչու Իսրայելի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը կարող է բացասաբար անդրադառնալ Ադրբեջանի և հետխորհրդային տարածքի մյուս թրքալեզու պետությունների հետ հարաբերությունների վրա, որոնց ժողովրդներն ընդհանրապես կապ չունեն 1915 թ. իրադարձությունների հետ:

Միևնույն ժամանակ Իսրայելի ԱԳՆ-ում կարծում են, որ նախագահն այս դեպքում նախաձեռնություն հայտնելու իրավունք չունի, և 1915 թ. իրադարձությունները ցեղասպանություն ճանաչելու հարցը կարող է լուծվել միայն Ադրբեջանի հետ համաձայնությամբ, որի հետ բարեկամական հարաբերությունները չափազանց կարևոր են Իսրայելի համար: Իսրայելում վստահ են, որ Թուրքիայում և Ադրբեջանում տեղյակ են Ռիվլինի ու Սարգսյանի մերձավորների բանակցությունների մասին, սակայն դեռևս ոչ մի արձագանք Բաքվից կամ Անկարայից չկա, ըստ իսրայելցի դիվանագետների»,-գրում է պարբերականը:

Դեռ փետրվարին Ալեքսանդր Ցինկերը PanARMENIAN.Net ի հետ զրույցում հայտարարեց, որ առաջիկայում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցն Իսրայելի Քնեսեթում դժվար թե քննարկվի: «Սակայն հուսով եմ, որ այս տարի աշխատանքը կշարունակի Քնեսեթի կրթության, մշակույթի և սպորտի հանձնաժողովը, չնայած, որ կազմն ընտրություններից հետո փոխվել է, այժմ այն գլխավորում է Ամրամ Միցնան»,-ասել էր Ցինկերը: «Ես որպես Իսրայելի քաղաքացի և Իսրայել-Հայաստան միջխորհրդարանական բարեկամության խմբի հիմնադիր ուղղակի համոզված եմ, որ հրեա ժողովուրդը, որը վերապրեց Հոլոքոսթը, ուղղակի բարոյական իրավունք չունի անտեսելու մեկ այլ ժողովրդի նմանատիպ ողբերգությունը»,-ասել էր քաղաքագետը:

Նա հիշեցրեց, որ 15 տարի շարունակ Ցեղասպանությունը ճանաչելու կողմնակիցները՝ Իսրայել-Հայաստան միջխորհրդարանական բարեկամության խմբի անդամները, ինչպես նաև տարբեր խմբակցությունների անդամներ, փորձել են օրակարգում ներառել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը: 2012-ին Քնեսեթում առաջին անգամ հարցը քննարկվեց: Հասկանալի է, որ դա միայն առաջին քայլն էր ճանաչման ճանապարհին:

Իսրայելի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու հարցն ընդգրկվեց Քնեսեթի օրակարգում 2011 թվականին ՄԵՐԵՑ կուսակցության կողմից և ներկայացվեց կրթության, մշակույթի ու սպորտի հանձնաժողովի քննարկմանը: