Tempi. Ապրիլի 24-ին գնալ Երևան և հիշատակել զոհերի՞ն, թե Ստամբուլ՝ բավարարելու դահիճներին

2 ապրիլի 2015 - 14:03 AMT

PanARMENIAN.Net - Պետությունների առաջնորդներին «ապրիլի 24-ին լինելու են հայերի՞ կողքին, թե Ստամբուլում` բավարարելով դահիճներին», գրել է իտալական առաջատար Tempiպարբերականը՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ոգեկոչման՝ Երևանում անցկացվող արարողությունների մասին հոդվածում:

Անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանությանը` որպես պատմական իրողության, պարբերականը գրում է, որ 1915 թվականի ապրիլի 24-ին սկսվեց երիտթուրքերի արշավը ընդդեմ քրիստոնյա հայերի, որն ավարտվեց ավելի քան մեկ ու կես միլիոն հայի սպանությամբ: Պարբերականի դիտարկմամբ` նպատակը մեկն էր, կայսրության բոլոր շրջաններում կրճատել հայերի թիվը միայն այն բանի համար, որ նրանք թուրքեր չէին, գրում է Panorama.am-ը:

Մեջբերելով հարցման տվյալներ` պարբերականը գրում է, որ Թուրքիայի բնակչության միայն 9.1 տոկոսն է 1915 թվականի իրադարձությունները համարում ցեղասպանություն: Այս համատեքստում նաև մեջբերվում է վերջերս Ստամբուլի հայկական Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու պատերին հակահայկական գրությունների հայտնվելու մասին:

Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը միտումնավոր ապրիլի 24-ը հռչակեց Գալիպոլիի ճակատամարտի տարելիցի օր, որպեսզի հակակշիռ ստեղծի Երևանում անցկացվող ապրիլ 24-յան ոգեկոչման արարողություններին, գրել է պարբերականն ու մեջբերել ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի խոսքերն այն մասին, որ Էրդողանը փորձում է ամեն կերպ խոչընդոտել Հայոց ցեղասպանության զոհերի ոգեկոչման արարողություններին:

Էրդողանը նույնպես հրավերներ է ուղարկել աշխարհի տարբեր երկրների ներկայացուցիչներին այն դեպքում, երբ հայկական կողմը ավելի վաղ էր արել դա, նկատել է հոդվածագիրն ու ավելացրել. «Հարկավոր է ընտրել. գնալ Երևան և հիշատակել Հայոց ցեղասպանության զոհերին, թե՞ Ստամբուլ՝ դահիճներին բավարարելու համար: Անգլիայի վարչապետ Դևիդ Քեմերոնն արդեն հայտարարել է, որ չի մեկնի Հայաստան, «չնայած հասկանում է 100-րդ տարելիցի մեծ կարևորությունը»: Քեմերոնն արդեն զբաղված է. այդ օրը նա Թուրքիայում է լինելու: Իսկ ի՞նչ է անելու Իտալիայի վարչապետ Մաթեո Ռենցին: Այդ մասին նա դեռ չի հայտարարել»:

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն ապրիլի 24-ին Թուրքիայում Դարդանելի (Գալիպոլի, Դարդանելի) ռազմական գործողությունների 100-ամյակին նվիրված պետականորեն կազմակերպված տոնակատարություններին մասնակցելու հրավեր, ի թիվս աշխարհի երկրների այլ նախագահների, ուղարկել էր նաև ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին:

Նույն օրը ՀՀ նախագահը պատասխանել էր հրավերին մերժումով: Սերժ Սարգսյանի պատասխան նամակում մասնավորապես, ասված է. «Թուրքիան շարունակում է ժխտողականության իր ավանդական քաղաքականությունը և տարեցտարի «կատարելագործելով» պատմության աղճատման իր գործիքակազմը՝ Գալիպոլիի մարտերի հարյուրամյակն այս տարի առաջին անգամ նշում է ապրիլի 24-ին, այն դեպքում, երբ դրանք սկսվել են 1915 թվականի մարտի 18-ին և շարունակվել մինչև 1916 թվականի հունվարի վերջը, իսկ դաշնակիցների ափհանման օպերացիան՝ Գալիպոլիի ցամաքային մարտերը սկսվել են ապրիլի 25-ին: «Ի՞նչ նպատակ է սա հետապնդում, եթե ոչ համաշխարհային հանրության ուշադրությունը Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի միջոցառումներից շեղելու պարզունակ նպատակ: Մինչդեռ, մինչև հիշատակի միջոցառում նախաձեռնելը, Թուրքիան շատ ավելի կարևոր պարտականություն ուներ սեփական ժողովրդի և ամբողջ մարդկության հանդեպ, այն է՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն ու դատապարտումը»:

Հետգրությամբ Սերժ Սարգսյանը շեշտել է, որ դեռևս մի քանի ամիս առաջ Թուրքիայի նախագահին հրավիրել է Երևան՝ 2015 թվականի ապրիլի 24-ին միասին հարգելու Հայոց ցեղասպանության անմեղ նահատակների հիշատակը. «Մեզ մոտ ընդունված չէ հյուրընկալվել հրավիրվողին՝ առանց սեփական հրավերի պատասխանը ստանալու»:

Անկարան պատրաստվում է 2015-ի ապրիլի 23-24-ին հյուրընկալել 102 երկրի նախագահի կամ վարչապետի, որոնց ուղարկվել են մասնակցության հրավերներ: Մինչդեռ Թուրքիայում գործող 5 հասարակական կազմակերպություն համաշխարհային առաջնորդներին կոչ են արել Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի օրը չընդունել Էրդողանի հրավերը, այլ փոխարենը մեկնել Երևան:

Հղումներ թեմայով.

Tempi. Ապրիլի 24-ին հայերի՞, թե՞ դահիճների հետ. Panorama.am

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: