Թուրք գրող. Ամաչում եմ մորս՝ Ցեղասպանություն գործած նախնիների համար

Թուրք գրող. Ամաչում եմ մորս՝ Ցեղասպանություն գործած նախնիների համար

PanARMENIAN.Net - Paper Boats of Poetry կայքը հրապարակել է թուրք գրող Սերքան Էնգինի`«Թուրք լինելն անտանելի ամոթ է» հոդվածը:

«Իմ մայրը թրքուհի է: Սակայն ես ինձ հորս նախնիների նման լազ եմ համարում, քանի որ ամաչում եմ մորական կողմից նախնիներիցս: Ես հրաժարվում եմ ինձ թուրք համարել, քանի որ իմ թուրք նախնիներն Օսմանյան կայսրության օրոք Ցեղասպանություն են իրականացրել: 1 500 000 հայեր դաժանորեն սպանվել են թուրքերի և քրդերի կողմից: Թուրքերը և քրդերը սպանել են իրենց հայ հարևաններին, բռնաբարել փոքրիկ աղջիկներին, այրել ողջ երեխաներին, թալանել հայերի ունեցվածքը: Օսմանյան կայսրությունում հայերի հետ միասին հազարավոր ասորիներ էլ են սպանվել», – գրված է հոդվածում:

«Հայերի հանդեպ սարսափելի Ցեղասպանություն է իրականացվել: Որպես թուրք ազգի զավակ` ես ընդունում եմ Հայոց ցեղասպանությունը և ամանչում իմ մոր նախնիների փոխարեն: Սա ինչպես Թուրքիայի, այնպես էլ քրդերի պատմության ամոթալի էջն է: Մարդկության անունից ներողություն եմ խնդրում բոլոր զոհերից և խոնարհվում Ձեր ցավի առաջ», – նշում է թուրք գրողը:

«Ցավոք, սա միակ Ցեղասպանությունը չէ, որին մասնակցել է Թուրքիան: Մուստաֆա Քեմալի հրամանով, որը հետագայում դարձավ Թուրքիայի նոր հանրապետության հիմնադիրը, 1919-ին Անատոլիայում 353 000 Պոնտոսի հույներ են դաժանաբար սպանվել:

Սակայն սրանք իմ նախնիների գործած բոլոր հանցագործությունները չեն: Իրենց պատմության սկզբում թուրքերը գլխացավանք էին բոլոր հարևանների համար: Գրեթե 2 հազարամյակ թուրքերն ապրել են հարևան տարածքները գրավելով, մարդկանց սպանելով, խլելով նրանց հողերն ու ունեցվածքը, բռնաբարելով նրանց կանանց ու երեխաներին ստրուկների վերածելով», – նշված է հոդվածում:

«Սիրելի ընկերներ, այս խոսքերիս համար ինձ կարող են ձերբակալել ու բանտ նստեցնել, կամ գնդակահարել հենց փողոցում: Բայց խիղճս ստիպում է ճշմարտությունն ասել ամբողջ աշխարհին: Եվ ես այս մասին կխոսեմ մինչև վերջին շունչս», – եզրափակում է թուրք գրողը:

Հղումներ թեմայով.
Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
ՀՀ և Ադրբեջանի միջև խաղաղ բանակցություններին և կարգավորմանը վերաբերող հարցերը չեն քննարկվելու
«Այն անպայման կցուցադրվի, սակայն պարզ չէ, թե երբ»,–ասել է Սեիդովը
---