Ռուսական թերթ. Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման հույսը վերջնականապես մարեց

PanARMENIAN.Net - Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը հետ է կանչել խորհրդարանից Հայաստան-Թուրքիա արձանագրությունները՝ հարաբերությունների կարգավորման վերաբերյալ: Այսպիսով վերջնականապես մարեց հույսը, որ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ կարող է սկսվել երկու հարևան երկրների միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, գրում է «Նեզավիսիմայա գազետան»

Պարբերականը հիշեցնում է, որ արձանագրությունները ստորագրել էին Հայաստանի և Թուրքիայի ԱԳ նախարարները 2009 թ. հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում: Փաստաթղթերը ենթադրում էին հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորում առանց նախապայմանների, դիվանագիտական հարաբերությունների վերականգնում, Թուրքիայի կողմից ՀՀ հետ պետական սահմանի ապաշրջափակում, երկաթուղային հաղորդակցության վերսկսում և այլն: Արձանագրությունները ներկայացվել էին երկու երկրների խորհրդարանների վավերացմանը:

«Միևնույն ժամանակ Անկարան իր ռազմավարական գործընկերոջ` Բաքվի կողմից խիստ ընտրության առջև էր դրվել: Ադրբեջանի ղեկավարությունը փաստացիորեն ուղիղ տեքստով հայտարարեց. Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը հնարավոր է միայն Ադրբեջանի կազմ Լեռնային Ղարաբաղի վերադարձից հետո, հակառակ դեպքում Բաքուն հիմնովին կվերանայի եղբայրական Անկարայի հետ հարաբերությունները: Արդյունքում թուրքական խորհրդարանը դադարեցրեց արձանագրությունների վավերացման գործընթացը` պատճառաբանելով դա նրանով, որ ցյուրիխյան արձանագրությունները հայկական կողմը մտցրել է ոչ միայն խորհրդարան, այլ նաև Սահմանադրական դատարան: Երևանի պարզաբանումը, որ դա է ներքին օրենսդրության պահանջը, որ ցանկացած միջազգային փաստաթուղթ քննվում է նաև ՍԴ-ում, թուրքական կողմին չբավարարեց: Այն ժամանակ Հայաստանի ղեկավարությունը, համարելով, որ հարևանները առիթ են փնտրում վավերացումից հրաժարվելու համար, հայտարարեց, որ ստիպված է նույնկերպ պատասխանել: 2010 թ. ապրիլի 22-ին նախագահ Սերժ Սարգսյանը հրամանագիր ստորագրեց հայ-թուրքական արձանագրությունների վավերացման գործընթացն առկախելու մասին՝ հայտարարելով, որ Թուրքիան պատրաստ չէ շարունակել սկսած գործընթացը: Այսօր ավելի մեծ նահանջ՝ հարաբերությունների կարգավորման հարցը հանվում է Հայաստանի օրակարգից»,-գրում է պարբերականը:

Հրապարակման մեջ ասվում է, որ Սերժ Սարգսյանը Թուրքիայի նախագահ Էրդողանին ապրիլի 24-ի կապակցությամբ Հայաստան այցելելու հրավեր էր ուղղել: «Շուտով Անկարայից պատասխան ստացվեց, որտեղ Էրդողանը Սարգսյանին հրավիրեց հենց նույն օրերին այցելել Թուրքիա, որը մեծ շուքով որոշել է «հիշել» Գալիպոլիի ճակատամարտի 100-ամյակը: «Դարդանելի գործողությունը» տևել է մոտ մեկ տարի, և հիշատակման համար որևէ միջոցառում Թուրքիայում երբեք ապրիլի 24-ին չի անցկացվել»,- գրում է պարբերականը:

«Երևանը ոչ առանց հիմքի վիրավորական համարեց այն, որ այս անսպասելի համընկնումը կապված է բացառապես հայերի համար սգո ամսաթվից միջազգային հանրության ուշադրությունը շեղելու թուրքական ղեկավարության ցանկության հետ: Այդ մասին Սերժ Սարգսյանը գրեց Էրդողանին ուղղված պատասխան նամակում` ափսոսանք հայտնելով, որ թուրքական կողմը դեռևս պատրաստ չէ ճանաչել 20-րդ դարասկզբին հայերի, հույների, ասորիների և քրդերի զանգվածաբար ոչնչացման մեղքը»,-գրում է պարբերականը:

«Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների՝ առանց նախապայմանների կարգավորման գործընթացը սկսելիս մենք լիովին պատկերացրել ենք հետագա զարգացումների բոլոր հնարավոր տարբերակները: Մենք պատրաստ էինք ինչպես արձանագրությունների վավերացման միջոցով հարաբերությունների համապարփակ կարգավորմանը, այնպես էլ դրանց ձախողվելու տարբերակներին, քանզի թաքցնելու ոչինչ չունեինք, և միջազգային հանրության համար պարզ էր դառնալու, թե իրականում որ կողմի մեղքով այդպես էլ չբացվեց Եվրոպայի վերջին փակ սահմանը և բաց թողնվեց հնարավորությունը... Սակայն պետք է փաստել Թուրքիայի իշխանությունների քաղաքական կամքի բացակայությունը, արձանագրությունների տառի ու ոգու աղավաղումները և նախապայմանների շարունակաբար արծարծումը: Դրան զուգահեռ, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի նախաշեմին, նոր թափ է ստանում ժխտողականության և պատմության խմբագրման քաղաքականությունը»,-ասվում է Սերժ Սարգսյանի նամակում, մերջբերում է թերթը:

Փետրվարի 18-ին նախագահ Սերժ Սարգսյանը նամակով դիմել է ՀՀ ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանին՝ տեղեկացնելով Հայաստան-Թուրքիա արձանագրությունները ՀՀ ԱԺ-ից հետ կանչելու վերաբերյալ իր որոշման մասին,: Հանրապետության Նախագահի նամակում, մասնավորապես, ասված է.

Ժամանակի անսպառ չլինելու մասին խոսել եմ բազմիցս, այդ թվում՝ 2014 թվա-կանի սեպտեմբերին, ՄԱԿ-ի գլխավոր վեհաժողովի ամբիոնից: Ցավում եմ, որ Հայաստանի այդ հորդորը լսելի չեղավ Թուրքիայի ղեկավարության համար: Ուստի, ես որոշում եմ կայացրել 2009 թվականի հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում ստորագրված «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև հարաբերությունների զարգացման մասին» արձանագրությունները Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովից հետ կանչելու վերաբերյալ»: