Թուրքիան հետ է ուղարկել ԵԽ զեկույցը Հայոց ցեղասպանության հիշատակման պատճառով

Թուրքիան հետ է ուղարկել ԵԽ զեկույցը Հայոց ցեղասպանության հիշատակման պատճառով

PanARMENIAN.Net - ԵՄ-ում Թուրքիայի մշտական ներկայացուցչությունն առանց քննարկման վերադարձրել է Եվրախորհրարանի զեկույցը Թուրքիայում եվրաինտեգրման առաջընթացի մասին, որը ստացել էր հունիսի 17-ին, Հայոց ցեղասպանության մասին հիշատակման պատճառով, հայտնում է Daily Sabah-ը:

Դիվանագիտական աղբյուրները հայտնել են, որ 2016-ի ապրիլին ընդունված Եվրախորհրդարանի զեկույցը, որին կողմ էր քվեարկել 375 պատգամավոր և որն ուղարկվել էր Թուրքիայի մշտական ներկայացուցչություն, միանգամից մերժվել է առանց քննարկման`Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու հորդորի պատճառով:

Նույն պատճառով Թուրքիան վերադարձրել էր նախորդ զեկույցը`2015-ին:

ԵՄ գծով թուրք նախարար Վոլկան Բոզքիրն ավելի վաղ արդեն հայտնել էր, որ Թուրքիան չի ճանաչում զեկույցն ու չի ընդունի այն: «Թուրքիան կմերժի Եվրախորհրդարանի զեկույցը, եթե այնտեղ հիշատակում լինի Հայոց ցեղասպանության մասին: Ցավոք, այս զեկույցում ևս նմանատիպ հղում կա: Ուստի մենք չենք ճանաչում զեկույցն ու հետ կվերադարձնենք այն»,-ասել է Բոզկիրը:

Ապրիլի 15-ին Եվրախորհրդարանն ընդունել է Եվրամիության անդամակցությանը ձգտող Թուրքիայի առաջընթացի գնահատման տարեկան՝ 2015-ի զեկույցը, որտեղ ներառված է Հայոց ցեղասպանություն ձևակերպումը: Փաստաթղթում հղում է կատարված նախորդ կոչերին, որտեղ Եվրախորհրդարանը հորդորում էր Անկարային մեկ դար առաջ Օսմանյան Թուրքիայում հայերի կոտորածները ճանաչել ցեղասպանություն։

Եվրախորհրդարանում ապրիլի 14-ին Թուրքիայի առաջընթացի գնահատման զեկույցը ընդունվել է կողմ և դեմ ձայների մեծ տարբերությամբ․ կողմ են քվեարկել 375, դեմ՝ 133 պատգամավորներ։

Միջազգային գործակալությունները նշում են, որ Թուրքիայի առաջընթացի գնահատման զեկույցը բավականին խիստ է։ Հայոց ցեղասպանության հարցը ներառելուց բացի, Եվրախորհրդարանը Թուրքիայի կառավարությանը խստորեն քննադատել է մարդու իրավունքների, խոսքի, մամուլի ազատության, ժողովրդավարության և օրենքի գերակայության սկզբունքներից նահանջելու համար:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Նա նաև ասել է, որ տարածաշրջանային անվտանգությունը պետք է ապահովեն տարածաշրջանի երկրները
Նա հավելել է, որ թուրքական կողմն ավարտել է Նախիջևանի և Կարսի միջև 224 կմ երկարությամբ երկաթուղային գծի կառուցումը
Փետրվարի 1-ին Միջազգային քրեական դատարանը իրավասություն է ստանալու հետաքննել Ալիևի գործողությունները
Նա նշել է, որ դիտարկում է հայկական բանակին «ոչ մահաբեր ձևաչափով» աջակցություն ցուցաբերելու հնարավորությունը, բայց կոնկրետ որոշումներ չկան
---