Թուրքիայում քրդերի դեմ պայքարը, նույնիսկ օտար տարածքում, համարում են երկրի ներքին քաղաքականություն

PanARMENIAN.Net - «Թուրքիայի Զինված ուժերը վճառական են տրամադրված ահաբեկչության դեմ պայքարում եւ համապատասխան կվերաբերվեն բռնություններին: Նրանք թուրք ժողովրդից զանգվածային ռեակցիա են ակնկալում` ի պատասխան ահաբեկչությանը»,- ասվում է Գլխավոր շտաբի հայտարարության մեջ: Այն հրապարակվել է մեկ օր անց այն բանից հետո, երբ Գլխավոր շտաբը Իրաքի հետ Թուրքիայի հարավ-արեւելյան սահմանը «անվտանգության ժամանակավոր գոտի» հայտարարեց: Այդ գոտին գործելու է Շիրնակ, Խակյարի եւ Սիիրտ շրջաններում հունիսի 9-սեպտեմբերի 9-ը, որտեղ թուրքական բանակը ակտիվացրել է գործողությունները քրդական անջատողականների դեմ:

Այս դիմակայության պատմությունը վաղուց է սկսվել, դեռ Աբդուլ Համիդի ժամանակ, որի օորոք ստեղծվել էին «համիդե» գնդերը, որոնք մասնակցում էին հայկական ջարդերին: 1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայի հայերի սպանդին եւ տեղահանմանը ակտիվորեն մասնակցած քրդերին խոստացել էին, որ նրանց կբնակեցնեն հայկական վիլայեթներում: Սակայն խոստումն այդպես էլ չիրագործվեց: Առաջին քրդական ապստամբությունը Թուրքիայի դեմ կայացել է արդեն 1919 թվականին Դերսին շրջանում: Ապա նորից որոշ ելույթներ եղան 1922-23 թթ: Մինչ 1971 թվականը ելույթները կրում էին հատուկենտ բնույթ, քանի դեռ չէր հայտնվել Քրդական աշխատանքային կուսակցությունը (PKK): Արժէ նշել, որ PKK-ն դարձել է առաջին քրդական միավորումը, որի վտանգը Թուրքիան անմիջապես զգաց եւ սկսեց երկար տքնաջան պայքար, սակայն անհաջող: Այն, ինչ կատարվում է հիմա, հերթական փորձն է ճնշելու հանուն Քրդստանի անկախության քրդական շարժումը: Սակայն Հյուսիսային Իրաքի տարածքում գոյություն ունի Քրդական պետություն, որն ունի անկախության բոլոր տարրերը: ԱՄՆ-ն Իրաքի, Իրանի, Սիրիայի եւ Հայաստանի տարածքում Քրդստան ստեղծելու որոշ ծրագրեր ունեն: «Սակայն մոտ ապագայում այդ ծրագրերի իրագործումն անիրական է: Սակայն եթե Թուրքիան չկարողանա դիմակայել ԱՄՆ-ի ճնշմանը, ապա վաղ թե ուշ Իրաքի Քրդստանը պաշտոնապես անկախություն կստանա»,- գտնում է ԳԱԱ արեւելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը:

Իրաք ներխուժելու դեմ հանդես է եկել ԱՄՆ-ի պետքարտուղար Քոնդոլիզա Ռայսը, ով զգուշացրել է թուրք իշխանություններին այն մասին, որ այդ ներխուժումը կարող է վատթարացնել իրավիճակը տարածաշրջանում, հաղորդում է Associated Press-ը: Ռայսի խոսքերով, Վաշինգթոնը ողջունում է անհրաժեշտության դեպքում Թուրքիայի կողմից սահամանափակ ռազմական գործողությունների անցկացումը Իրաքի հետ սահմանի վրա:

Պաշտոնական Բաղդադի ռեակցիան չի ուշացել: Հունիսի 9-ին Իրաքը բողոքել է Թուրքիային թուրքական բանակի կողմից Հյուսիսային Իրաքի մի շարք բնակավայրեր ռմբակոծելու կապակցությամբ: Այդ նպատակով Բաղդադում Թուրքիայի դեսպանը հրավիրվել էր Իրաքի ԱԳՆ, հաղրոդում է CNN-Turk-ը: Թուրքական կողմը դեռ պատասխան չի տվել այդ բողոքին: Իրաքի նախագահ Ջելալ Թալաբանին հայտարարել է, որ պաշտոնական Բաղդադը թուրքական կողմից Իրաքի հյուիսում ռազմական գործողությունների անցկացումը որակելու է որպես ագրեսիա իր երկրի նկատմամբ:

Քրդական Firat գործակալության հաղորդմամբ, թուրքական հրետանին երեկ երեկոյան ռմբակոծել է Հյուսիսային Իրաքի մի շարք գյուղեր: Ռմբակոծման արդյունքում, ըստ հաղորդագրությունների, դրանցից երեքը այրվել են: Թուրքական ռազմական աղբյուրների համաձայն, Իրաքի հյուսիսում կենտրոնացած են շուրջ 3,5 հազար քուրդ անջատողական, որոնք ժամանակ առ ժամանակ զինված հարձակումներ են իրականացնում թուրքական տարածք: Ներկա դրությամբ, Իրաքի հետ սահմանին 50 հազար զինվոր ու ծանր տեխնիկա է կենտրոնացած:

Մինչ դեռ, ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի կտրուկ հայտարարություններին զուգահեռ, Պենտագոնը ավելի լոյալ է տրամադրված քրդերի դեմ ռազմական գործողությունների հարցում: «Որեւէ նշան չկա, որ Թուրքիան անցկացրել է կամ պատրաստվում է ռազմական գործողություն անցկացնել Հյուսիսային Իրաքում: Թուրքիան միշտ եղել է ԱՄՆ-ի գործընկերը ահաբեկչության դեմ գլոբալ պատերազմում»,- Turkiye թերթը մեջբերում է գեներալ Պերի Վիգինսի` տարածաշրջանային գործողությունների տնօրենի ներկայացուցչի խոսքերը: Թուրքական ընդդիմության առաջնորդներից Դենիզ Բայկալը գտնում է, որ քրդերի դեմ պայքարը Թուրքիայի ներքին քաղաքականությունն է, ով ահաբեկչության դեմ պայքարելու իրավունք ունի: «Թուրքիան իրավունք ունի պահանջել PKK-ից վերջ դնել ահաբեկչությանը»,- ասել է նա Aksam թերթին տված հարցազրույցում: