Օտար հուշարձանների, պատմության, լեզվի յուրացումը բնորոշ է քաղաքականապես թույլ զարգացած ժողովրդներին

PanARMENIAN.Net - «Հայաստանի հյուսիսում, պատմական Լոռի-Տաշիրի տարածքում կան տասնյակի հասնող կարեւոր վրացական վանքեր ու եկեղեցիներ: Ցավոք, դրանք բոլորը թալանված են, ինչն էլ վկայում է, որ դրանք պատկանում են վրաց ուղղափառ եկեղեցուն, ոչ թե հայկական: Հակառակ դեպքում նրանք պատշաճ կերպով կխնամվեին»,-հայտարարել է նա:

Ըստ Անդրիաձեի, Վրաց Ուղղափառ եկեղեցին միտումնավոր չի արծարծել այս հարցը վերջին տարիներին, իրավիճակը չսրելու եւ ստատուս-կվոն պահպանելու համար: «Սակայն, ցավոք, հայկական կողմը պարբերաբար փորձում է բորբոքել իրավիճակը եւ միակողմանի պահանջում է վերադարձնել եկեղեցիները: Քանի որ հայկական կողմը շարունակում է սադրանքները, ապա մեզ այլ բան չի մնում, քան հիշեցնել նրանց նաեւ մեր օրինական իրավունքների մասին եւ պահանջել փոխանցել Հայաստանի տարածքում գտնվող վրացական եկեղեցիները»,-ասել է Անդրիաձեն: Նա նաեւ ենթադրել է, որ եկղեցիների պատկանելության պարզաբանման ողջ պատմությունը «երրորդ կողմի սադրանք է, որի նպատակն է պառակտում սերմանել երկու հարեւան ժողովրդների միջեւ»,

Օտար հուշարձանների, պատմության, լեզվի յուրացումը բնորոշ է քաղաքականապես թույլ զարգացած ժողովրդներին, որոնք իրենց պատմության ընթացքում չեն կարողացել ստեղծել քիչ թե շատ նշանակալի բաներ: Այդ ժողովուրդները չեն կարողանում ոչ սեփական պետություն կառուցել, ոչ պահպանել այն, ինչն իրոք իրենցն է: Ցավոք, Վրաստանը հենց այդպիսի պետություն է: Դեռեւս 90-ականներին ամերիկացի քաղաքագետ Նիկոլայ Զլոբինը հայտարարել էր, որ Վրաստանը դասվում է «չկայացած» պետությունների շարքին, որոնք ապագա չունեն: Այդ սահմանումը մինչ այժմ էլ կյանքի իրավունքն ունի եւ հազիվ թե փոխվի: Վրացական պետության վերջին 20 տարիների պատմությունը հաստատում է երկրի ցանկացած նախագահի ծայրահեղ անինքնուրույնությունը: Վրացական ղեկավարությունը հետեւողական է միայն մեկ բանում` ՎՈՒԵ ձեռքերով հայկական եկեղեցիները յուրացնելու, հայկական հուշարձաններն ու գերեզմանները ավերելու հարցում: Դա էլ այնքան աչք չէր ծակի, եթե այդ վանդալիզմը չուղեկցվեր եվրոպական քաղաքակրթությանը պատկանելու մասին հայտարարություններով: Ավելին, Վրաստանում լրջորեն խոսում են այն մասին, թե վրացիներրը եվրոպական քաղաքակրթության հիմնադիրներից մեկն են:

Մեծ հաշվով Հայաստանի համար միեւնույն է, թե իրենք իրեցն ինչ են համարում հարեւաններրը: Մեզ համար կարեւոր է, որպեսզի այդ «քաղաքակրթության» կրողները հանգիստ թողնեն հայկական եկեղեցիները: Սակայն այդ հարցում Եվրոպան զիջում է տեղը Ասիային: Ոչ ոքի համար գաղտնիք չէ, որ Ջորջ Բուշից հետո Միխաիլ Սահակաշվիլիի համար օրինակ են ծառայում Թուրքիան ու Ադրբեջանը, հատկապես հայկական հարցում: Վերջին օրինակը Նորշենի հետ կապված պատմությունն է:

Ըստ ՎՈՒԵ-ի մամլո ծառայության ղեկավար, քահանա Դավիթ Շարաշենիձեի, Թբիլիսիում գտնվող Նորշաենի պատմական շենքի պատկանելությունը կորոշվի վրաց եւ հայ փորձագետների եզրակացություններից ելնելով: «Ըստ հայկական աղբյուրների այդ հուշարձանը պատկանել է Հայ եկեղեցուն: Սակայն կան այլ, այդ թվում վրացական աղբյուրներ, որտեղ այդ պնդումը կասկածի տակ է առնվում: Դա փորձագետների, գիտնականների քննարկման հարց է»,-հայտարարել է Շարաշենիձեն: Ուղղակի նույնն, ինչ տեղի է ունենում Թուրքիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցում` հանձնաժողով ստեղծենք, պարզենք, հաստատենք, եւ այլն: Ճիշտն ասած, Իլհամ Ալիեւն ավելի անմիջական է գործում` նա ուղղակի ոչնչացնում է Ադրբեջանում պահպանված հայկական հուշարձանները: Իսկ եթե հուշարձաններ չկան, հանձնաժողովների կարիք էլ չի զգացվում: Այնպես որ Վրաստանն ու Թուրքիան պետք է լավ մտածեն, հետո առաջարկեն հանձնաժողովներ ստեղծել:

Եվ վերջինը: Ներկայումս Վրաստանի տարածքում կա շուրջ 650 հայկական եկեղեցի: XIX դարում միայն Թիֆլիսում կար 29 հայկական եկեղեցի, որնցից 2-ն են մնացել: Մինչ օրս չլուծված է մնում խորհրդային տարիներին առգրավված վեց հայկական եկեղեցիների պատկանելության հարցը: Դրանք են Սուրբ Նորաշենը` 15 դար, Սուրբ Նշանը` 18դ., Շամխորեցոց Սուրբ Աստվածածինը (մյուս անվանումը` Կարմիր Ավետարան)` 18դ., Երեւանցոց Սուրբ Մինասը` 18դ. եւ Մուղնիի Սուրբ Գեւորգ եկեղեցին` 14 դար, ինչպես նաեւ Ախալցիխեում գտնվող Սուրբ Նշան եկեղեցին` 19դ.: Ցավոք, փորձը ցույց է տալիս, որ այդ եկեղեցիները Հայ Առաքելական եկեղեցուն վերադարձնելու հույսը չափազանց փոքր է...