ANCA-ն բարձրացրել է Վաշինգտոնում Հայոց ցեղասպանության հարցը

6 փետրվարի 2014 - 11:54 AMT

PanARMENIAN.Net - Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախմբի (ANCA) հասարակայնության հետ կապերի տնօրեն Քեյթ Նահապետյանի թուրքական կառավարության հետ ինստիտուտի կապերի և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ դիրքորոշման մասին հարցը «վրդովեցրել է» Թուրքական հետազոտությունների ինստիտուտի (ITS) արխիվագետ Էդվարդ Էրիքսոնին: Էրիքսոնը սպառնացել է հեռացնել Նահապետյանին Ջորջթաունի համալսարանում իր դասախոսությունից:

Նահապետյանը հարցրել է դոկտոր Էրիքսոնին, թե արդյոք նա 1,5 միլիոն հայերի կոտորածը Ցեղասպանություն է համարում, սակայն պատասխան չի ստացել: «Մենք չենք կարող պատասխանել այդ հարցին»,-ասել է Էրիքսոնը: ITS-ը կազմակերպել էր դոկտոր Էրիքսոնի դասախոսությունը Ջորջթաունի ժամանակակից արաբական հետազոտությունների կենտրոնում նրա վերջին գրքի հրատարակությունից հետո:

ANCA գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը հարցրել է, թե ինչպես է իրականության հետ առնչվում դոկտոր Էրիքսոնի պնդումը, թե պատմությունն օրակարգ ունի և որ ռեսուրսներն են որոշում քաղաքականությունն ու խնդրել է հստակեցնել Թուրքագիտության ինստիտուտի կապերը թուրքական կառավարության ու Հայոց ցեղասպանության հարցում ժխտողական քաղաքականության հետ: Դոկտոր Էրիքսոնը խոստովանել է, որ ITS-ը հիմնվել է թուրքական կառավարության դրամաշնորհով, սակայն, նրա խոսքերով, «ITS առջև երբեք պայմաններ չեն դրվել, ինստիտուտը խամաճիկ չէ թուրքական կառավարության ձեռքում: Այն աշխատում է որպես առանձին իրավաբանական անձ, կայացնում է իր որոշումներն ու նրա օրակարգը ոչ մի ընդհանուր բան չունի ոչ Հայոց ցեղասպանության, ոչ էլ նրա ժխտման հետ»:

Քեյթ Նահապետյանը հերքել է այդ պնդումը՝ հիշեցնելով Էրիքսոնին, որ ինստիտուտի նախկին ղեկավար Դոնալդ Քվաթերթը ստիպված եղավ հրաժարվել իր դիրքորոշումից ԱՄՆ-ում այն ժամանակ Թուրքիայի դեսպան Նաբի Շենսոյի հետ հանդիպումից հետո: Քվաթերթն այն ժամանակ հայտարարեց, որ ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, սակայն նրան կանչեց դեսպանն ու հասկացրեց, որ ինստիտուտը չի ֆինանսավորվի Թուրքիայի կողմից, եթե նման հայտարարություն կրկին հնչի:

Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախումբը (ANCA) ամենախոշոր և ազդեցիկ ամերիկահայ կազմակերպությունն է ԱՄՆ-ում, որն իրականացնում է հասարակական գործունեություն և կապ է պաշտպանում կառավարության հետ: Կազմակերպությունը հայ ժողովրդի շահերի արտահայտողն ու պաշտպանն է ԱՄՆ-նում, կազմակերպությունը ներկայացված է տեղական, տարածաշրջանային և դաշնային մակարդակներով: ANCA-ն հիմնվել է 1918 թվականին Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Վահան Քարդաշյանի կողմից, որը եղել է Օսմանյան կայսրության նախկին հյուպատոսը Վաշինգտոնում: Սկզբում կազմակերպությունը կոչվում էր «Հայաստանի անկախությանն աջակցող ամերիկյան կոմիտե»: Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախմբի կենտրոնակայանը գտնվում է Վաշինգտոնում, կենտրոնական գրասենյակներ կան նաև Նյու Յորքում և Լոս Անջելեսում: Կազմակերպությունն ունի շուրջ 50 ներկայացուցիչներ տեղերում և հազարավոր ակտիվիստներ, որոնք համագործակցում են աշխահի տարբեր երկրներում՝ Հայաստանում, Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, Մերձավոր Արևելքում, Կանադայում և Ավստրալիայում գործող ցանցի ներկայացուցիչների հետ: Կազմակերպության նախագահն է Քեն Խաչիկյանը:

Photo: ANCA

Հղումներ թեմայով.

ANCA

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: