Պարտադիր կուտակային վճարները կվերադարձվեն 2015-ի հունվարից

9 հուլիսի 2014 - 17:01 AMT

PanARMENIAN.Net - Մասնակիցների դիմումների հիման վրա այս տարվա հունվարից մինչև հուլիսի 1-ը կատարված բոլոր կուտակումները հետ կվերադարձվեն, ընդ որում անկախ այն հանգամանքից` ներկայումս աշխատողը հանդիսանում է կուտակային համակարգի պարտադիր մասնակից, թե հրաժարվում է դրանից: Այսինքն խոսքը վերաբերում է նաև պետական աշխատողներին և քաղծառայողներին: Այս մասին նշել է Սոցիալական ապահովության պետական ծառայության պետի առաջին տեղակալ Սմբատ Սաիյանը` «Կուտակային համակարգ. փոփոխություններ և նոր հնարավորություններ» դասընթացի ընթացքում:

Նշված դիմումները մասնակիցները կարող են ներկայացնել սեպտեմբերի 1-ից մինչև տարեվերջ, իսկ գումարների հետ վերադարձը կկատարվի 2015-ի հունվարի 1-ից մինչև հուլիսի 1-ը:

ԱՄՆ ՄԶԳ Կենսաթոշակային բարեփոխումների իրականացման ծրագրի ֆինանսավորմամբ և Կենսաթոշակային համակարգի իրազեկման կենտրոնի կողմից հուլիսի 5-6-ն անցկացված դասընթացին մասնագետները ներկայացրել են կուտակային կենսաթոշակների մասին նոր օրենքում տեղ գտած հիմնական փոփոխությունները, «որոնք բխում էին Սահմանադրական դատարանի հրապարակած որոշումից»:

Սմբատ Սաիյանը համոզմունք է հայտնել, թե օրենսդրության մեջ փոփոխությունների մշակման հիմքում դրված է եղել այն առանցքային սկզբունքը, որ կուտակային համակարգի մասնակից յուրաքանչյուր անձի մաքուր եկամուտները նպատակային սոցվճարներ կատարելուց հետո ոչ մի դեպքում չպետք է նվազեն, գրում է Panorama.am-ը:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը հունիսի 27-ին վավերացրել է Ազգային ժողովի ընդունած «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին օրենքը, որով պարտադիր կուտակայինը դառնում է նպատակային սոցիալական վճար։

Դասընթացի ժամանակ մասնավորապես ներկայացվել են հետևյալ կետերը`

• Նոր օրենքում սկզբունքորեն փոխվել է պահումներ կատարելու մեխանիզմը: Եթե 2014թ-ի հունվարին ուժի մեջ մտած օրենքով կատարվում էր պարտադիր կուտակային վճար, ապա նոր օրենսդրությամբ այն փոխարինվել է նպատակային սոցիալական վճարով, ինչն արդեն խնդիրներ չի առաջացնում անձի սեփականություն հանդիսացող աշխատավարձի տնօրինման հետ և չի հակասում Սահմանադրության պահանջներին:

• Մինչև դեկտեմբերի 25-ը ներկայացնելով համապատասխան դիմումը` կուտակային համակարգի մասնակից անձինք կարող են հրաժարվել սոցիալական վճարներ կատարելուց: Նոր օրենսդրությամբ, իհարկե, այսպես կարող են վարվել միայն մասնավոր հատվածում աշխատող անձինք, իսկ պետական աշխատողները, քաղծառայողները հրաժարվելու հնարավորություն չունեն: Այս կարգը գործելու է մինչև 2017թ-ը, ինչից հետո բոլոր մասնակիցներից պարտադիր կարգով կատարվելու են պահումներ:

• Սահմանվել է կուտակային հատկացումների վերին շեմ, ինչը բացակայում էր նախորդ օրենսդրության մեջ: Ներկայումս կուտակային հատկացումները ամսական կտրվածքով չեն կարող գերազանցել 25 հազար դրամը: Մինչև 2020թ-ը սոցիալական վճարի հաշվարկման օբյեկտի (աշխատավարձ և այլն) առավելագույն շեմը սահմանված է 500 հազար դրամ, իսկ դրանից հետո այն հավասարեցվելու է նվազագույն աշխատավարձի 15-ապատիկին: Հատկանշական է, որ եթե անձն աշխատում է մեկից ավել վայրերում, և տարբեր գործատուների կողմից պահված սոցիալական վճարի չափը գերազանցում է 25 հազար դրամը, ապա ամսվա վերջին սահմանված կարգով անձը հետ կստանա ավել վճարած գումարը:

• Կուտակային համակարգի նվազագույն աշխատավարձ ստացող մասնակիցների փոխարեն նախատեսված սոցիալական վճարները կատարելու է գործատուն` այնպես, որ նվազագույն աշխատավարձը չի կրճատվելու:

•Կուտակային համակարգի մասնակիցները ստիպված չեն լինի հասնել կենսաթոշակային տարիքի, որպեսզի կուտակային կենսաթոշակ ստանան. անձը կարող է թոշակ ստանալ նաև արդեն 55 տարեկանում, իհարկե, եթե իր կատարած կուտակումների չափը բավարարում է օրենքի պահանջներին: Փոխվել է նաև մասնակցի մահվան դեպքում նրա ժառանգորդների կողմից կենսաթոշակային հաշվում առկա մնացորդի ժառանգման կարգը: Այժմ ժառանգորդ հանդիսացող անձը կարող է միանվագ կարգով ամբողջությամբ ստանալ մահացած մասնակցի հաշվին առկա կուտակումները:

• Մինչև 3 տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդ գնացողների հետ կապված` մինչև երեխայի 2 տարին լրանալն այդ անձի համար պետությունը կատարում է նպատակային սոցիալական վճար` յուրաքանչյուր անձի համար 5000 դրամ:

Հղումներ թեմայով.

Մինչև հուլիսի 1-ը կատարված բոլոր կուտակումները հետ կվերադարձվեն. Սաիյան. Panorama.am

Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգ

Կենսաթոշակային բարեփոխումների մեկնարկի մասին Հայաստանը հայտարարել էր դեռ 2010-ի հուլիսին: Արդեն 2011-ի հունվարի 1-ից կենսաթոշակային ռեֆորմները մեկնարկեցին կամավոր կուտակային համակարգի ներդրմամբ։

2014-ի հունվարի 1-ից Հայաստանն անցավ պարտադիր կուտակային համակարգի, որը վերաբերում է 1973-ի դեկտեմբերի 31-ից հետո ծնվածներին, որոնք աշխատում են և գրանցված են աշխատավայրում: Մինչև 500 հազար դրամ աշխատավարձ ստացողները վճարումներ կկատարեն իրենց աշխատավարձի 5%-ի չափով, ևս 5%-ն այդ աշխատողների անհատական հաշիվներին կփոխանցի պետությունը։ 500 հազար դրամից ավելի աշխատավարձ ստացողի անհատական կուտակային ֆոնդին պետությունը 25 հազար դրամից ավելի չի փոխանցի:

Պարտադիր բաղադրիչի ներդրումը մեծ աղմուկ էր առաջացրել հասարակության շրջանում, ստեղծվել էին մի շարք քաղնախաձեռնություններ, որոնք մինչև օրս էլ այդ համակարգին դեմ են արտահայտվում ու շարունակում են բողոքել: Համակարգին դեմ էին նաև խորհրդարանական ոչ իշխանական 4 ուժերը, որոնք ԱԺ-ին առաջարկել էին մեկ տարով հետաձգել համակարգի ներդրումն ու շարունակել քննարկումները, քանի որ դա շատ լուրջ փոփոխություն է, իսկ«համակարգը թերի է»: 2013-ի դեկտեմբերի 4-ին հարցով հրավիրված արտահերթին խորհրդարանը դեմ էր քվեարկել կուտակային կենսաթոշակային համակարգի պարտադիր բաղադրիչի կիրառումը մեկ տարով հետաձգելու առաջարկությանը:

Հայաստանի սահմանադրական դատարանը հունվարի 24-ի նիստում որոշել էր կասեցնել «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 76-րդ հոդվածի (այն է՝ պատասխանատվությունը պարտադիր կուտակային վճարները չկատարելու կամ ուշացմամբ կատարելու համար) և 86-րդ հոդվածի 3-րդ մասի (այն է՝ ֆոնդի և կառավարչի պարտադիր ընտրություն) գործողությունը մինչև օրենքի 5, 7, 8, 37, 38, 45, 49 և 86-րդ հոդվածների սահմանադրականության վերաբերյալ գործի դատաքննության ավարտը։

Մարտի 28-ին մեկնարկած դատական նիստի որոշումը ՍԴ-ն կայացրեց ապրիլի 2-ին՝ «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի մի քանի դրույթ ՀՀ Սահմանադրության պահանջներին հակասող ու անվավեր ճանաչելով։ 64 էջանոց համախատասխան որոշումը հրապարակել էր ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանը։ Ըստ էության, դիմող կողմի հայցը բավարարվեց։

Դատարանը մինչև 2014-ի սեպտեմբերի 30-ն Աժ-ին և Կառավարությանը ժամանակ տվեց՝ օրենքի որոշ դրույթներ փոփոխելու համար: Մինչ այդ կատարված կենսաթոշակային բոլոր վճարումները պետք է վերանայվեն:

Ապրիլի 17-ին վարչապետը հանձնարարեց շահագրգիռ պետական մարմիններին սեղմ ժամկետում օրենքի նախագիծ պատրաստել, որով մինչև Սահմանադրական դատարանի՝ ապրիլի 2-ի որոշմամբ նախատեսված օրենսդրական փաթեթի ընդունումն Ազգային ժողովը կկասեցնի տույժերի հաշվարկը: Կառավարության առաջարկող օրենքի նախագիծն Ազգային ժողովում սկսեցին քննարկել ապրիլի 28-ին:

Արդեն մայիսի 15-ին խորհրդարանն ամբողջովին ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակի մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին Կառավարության օրինագիծը: Դրանով պարտադիր կուտակային վճարը հաշվարկելու և փոխանցելու պարտավորությունը կրող անձն ազատվում է մինչև օրենքն ուժի մեջ մտնելն ընկած ժամանակահատվածի համար պարտադիր կուտակային վճարը չկատարելու կամ ուշացումով կատարելու համար օրենքով նախատեսված պատասխանատվությունից: Նախագահ Սերժ Սարգսյանն օրենքը վավերացրեց մայիսի 26-ին:

Հունիսի 17-ի արտահերթում Կառավարությունը հավանություն տվեց «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու օրինագծերի փաթեթին: Դրանով նախատեսվում է 2014-ի հուլիսի 1-ից պետական հատվածի աշխատողների համար գործարկել նպատակային սոցիալական վճարի համակարգը, որը մինչև 2017-ի հուլիսի 1-ը մասնավոր հատվածի համար կլինի կամավոր։ Դրա դրույքաչափը նույնպես 5 տոկոս է: Առաջարկվում է սահմանել 500․000 դրամ աշխատավարձի շեմ, որից ավելիի դեպքում սոցվճար չի կատարվելու, այսինքն՝ առավելագույն սոցվճարը բոլորի համար լինելու է 25․000 դրամ՝ կախված աշխատավարձի չափից: Նախագիծը քննարկելու համար գործադիրը ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրեց։

Հունիսի 21-ին խորհրդարանն արտահերթում երեք ընթերցմամբ ընդունեց «Կուտակային կենսաթոշակային համակարգում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով պարտադիր կուտակայինը դարձավ նպատակային սոցվճար։ Քվեարկությանը մասնակցեց միայն ՀՀԿ-ն։ Քվեարկությունը բոյկոտած ԱԺ ոչ իշխանական ուժերը տեղեկացրին, որ դիմելու են Սահմանադրական դատարան` վիճարկելու ստեղծված իրավիճակն ու օրենքի խախտումով տեղի ունեցած քվեարկությունը։