Ղազախստանի դեսպանը կոչ է անում ուսումնասիրել հայատառ ղփչաղերեն ձեռագրերը

Ղազախստանի դեսպանը կոչ է անում ուսումնասիրել հայատառ ղփչաղերեն ձեռագրերը

PanARMENIAN.Net - Հարկավոր է ուսումնասիրել ղփչաղների լեզուն, որով գրված հայատառ ձեռագրեր կան պահպանված Մատենադարանում: Նման կարծիք է հայտնել ՀՀ-ում Ղազախստանի Հանրապետության դեսպան Տիմուր Ուրազաևը Աստանայում կայացած ճեպազրույցում:

«Հայաստանում եզակի մի թանգարան կա և միաժամանակ գիտահետազոտական ինստիտուտ, որտեղ պահվում են 10-12.000 ձեռագիր: Կան նաև ղփչաղերեն նմուշներ: Ղազախստանի պաշտոնական պատվիրակությունները, մասնավորապես, պետության նախագահը, Հայաստան այցի ժամանակ ծանոթացել են այդ նմուշներին: Ձեռագրերը հայատառ են, այսինքն ղփչաղերեն ձեռագրերը գրված են հայերեն գրերով»,-ասել է Ուրազաևը, գրում է Kazinform-ը:

Նա նշել է, որ, ըստ հետազոտությունների, Հայաստանի որոշ շրջաններում բավականին տևական ժամանակահատվածում ապրել են ղփչաղների ցեղեր և պահպանված նմուշների ուսումնասիրությունը կարող է համալրել գիտելիքներն այդ շրջանի մասին:

«Կան տարբեր անվանումներ, ասում են՝ հայ ղփչաղներ, կամ ղփչաղցի հայեր: Մենք, առաջին հերթին, խոսում ենք, հավանաբար, ղփչաղների ցեղերի մնացորդների մասին, որոնք մոնղոլ թաթարների ջախջախումից հետո մնացին Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում, ինչպես նաև Վոլգայի մերձակա տարածքներում և հարավային Ուրալում; Միաժամանակ, մենք խոսում ենք այն հայերի մասին, որոնք ցեղերի հետ առևտրատնտեսական կապերի բերումով, դարձան այդ լեզուն կրողներ: Ուստի այս հարցով շատ լուրջ է պետք զբաղվել գիտամեթոդաբանական հենքի վրա»,-ասել է Ուրազաևը:

Ղփչաղները (պոլովցիներ, կումաններ, կուներ),միջնադարյան թյուրքալեզու ժողովուրդ են: Նրանց գրաված հսկայական տարածքը, որը տարածվում էր Դանուբից մինչև Տյան Շան, 11-15-րդ դարերում կոչվում էր Դեշտի-Ղփչաղ (ղփչաղների հարթավայր)։ Ղփչաղները չունեին պետություն, ապրում էին ցեղային միություններով: Ղփչաղների դեմ ռուս ժողովրդի մղած պայքարը արտացոլված է «Ասք Իգորի ճակատամարտի մասին» էպոսում։

1064-ին, երբ սելջուկները գրավեցին Անին, մեծ թվով հայեր գաղթեցին Կասպից և Սև ծովերի ափերը, որոնք գտնվում էին ղփչաղների ձեռքին։ Հայերը քաղաքական կախվածության մեջ են ընկել նրանցից։ Ղփչաղները չունեին գիր, և ղփչաղերենը յուրացրած հայերը ստիպված էին ղփչաղների լեզվով որևէ բան գրելու համար օգտագործել հայերեն տառերը. այսպես է առաջացել հայատառ ղփչաղերեն:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---