Խոսքերը մեծ հաղթանակների մասին հատուկ ավանդույթ են, կարելի է ասել նույնիսկ էտիկետ: Այն ենթադրում է հանդիսավոր արտահայտություններ, վառ համեմատություններ, անկասկած, արժանի ու արդարացված: Ցավոք, տարիների հետ բառերի ճոխության ետևում գնալով ավելի դժվար է լինում ընկալել մարդկային շունչը: Հաղթանակը վերածվում է դրոշի, հսկաների մասին լեգենդի, խորհրդանիշի: Սակայն, խոսելով խորհրդանիշների մասին, մենք պետք է աշխատենք հավատարիմ մնալ մեր զգացմունքներին, «չմաշել» այդքան կարևոր բառերը: Բառերը մեծ ու միաժամանակ պարզ հերոսների մասին:

1994-ի հունվարի 26-ի առավոտն էր... Լեռնային Ղարաբաղի Մարտունի քաղաքում ձմեռային ցրտաշունչ առավոտյան քամին իր սուլոցով կարծես հուշում էր ոչ բարի օրվա մասին: Ես և մեծ եղբայրս` Վրույրը, արթնացանք գրադի կրակահերթի ձայներից. դրանք արդեն սովորական էին և առանձնակի ուշադրության չարժանացան, քանի որ հեռվից էին լսվում:

Առինջում կա V-XX դարերի 191 խաչքար, 2 կոթող և 26 տապանաքար: Ասում են այդ ամենը ցանկապատված չի և չի հսկվում: Ասում են նաև, որ այդ ամենը վտանգված է, և շատ ժամանակ նույնիսկ ոչ միտումնավոր վնասվում է անասունների կամ ուժեղ քամիների պատճառով: PAN Photo-ն որոշեց գնալ Առինջ և այդ ամենը լուսանկարել, իսկ PanARMENIAN.Net-ը պատասխանատու մարմիններից պարզեց, թե ինչու տարածքը պատշաճ կերպով չի վերահսկվում, երբ է ցանկապատվելու և, վերջիվերջո, ով է այդ ամենի համար պատասխանտու:

2001-ին Ցեղասպանության տարելիցի օրերին մի քանի դիզայներներ` Ռուբեն Մալայանի գլխավորությամբ, որոշեցին Ամստերդամով մեկ ցեղասպանության վերաբերյալ 1000 պաստառ կախել, ընդ որում՝ դրանց մի մասը պետք է լիներ թուրքերեն: Նախագիծն իրականացնելու համար տարբեր երկրների դիզայներներ պաստառի մոտ 20 տարբերակ ուղարկեցին: Լավագույն 5-ն ընտրելու համար բացվեց armeniangenocideposters.org կայքը, որտեղ էլ տեղի ունեցավ օնլայն քվեարկություն:

Ի՞նչ կլինի ցեղասպանությունից 100 տարի անց: Մի՞թե մեկ դարը լրանալուն պես աշխարհը մոռանում է պատմական ողբերգությունը: Միջազգային նորմերն իրո՞ք դադարում են գործել ժամանակի հետ: Այս հարցերը տասնամյակներ առաջ ակտուալ էին հայկական միջավայրում, քանի որ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչած պետական միավորները շատ չէին: Հայ հասարակությունն անհանգստանում էր, որ «ժամանակը մոռանալ կտա» բանաձևը կարող էր գործել նաև այս դեպքում:

ի՞նչ է Հայոց ցեղասպանությունը
Օսմանյան կայսրությունում և հարևան շրջաններում 1915-23 թթ. իրագործված հայերի զանգվածային բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Հայոց ցեղասպանությունը հայտնի է նաև Մեծ եղեռն, Աղետ անվանումներով: Հայոց ցեղասպանությունը ծրագրվեց և կազմակերպվեց Օսմանյան կայսրության երիտթուրքական կառավարության կողմից: Հայոց ցեղասպանությանը միջազգային առաջին արձագանքը Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի և Մեծ Բրիտանիայի` 1915 թ. մայիսի 24-ի համատեղ հայտարարությունն էր, որտեղ հայ ժողովրդի նկատմամբ կատարված բռնությունները բնորոշվեցին որպես «հանցագործություն մարդկության և քաղաքակրթության դեմ»: Կողմերը կատարված հանցագործության համար պատասխանատու համարեցին թուրքական կառավարությանը:

Ինչպե՞ս իրականացվեց Հայոց ցեղասպանությունը, քանի՞ փուլով թուրքական իշխանությունները ի կատար ածեցին այդ հրեշավոր ծրագիրը և ի՞նչն էր հատկանշական յուրաքանչյուր փուլում:

Եթե մտածում եք, որ տեսել եք Հայաստանը՝ պատրաստ ենք վիճել ձեզ հետ։ PAN Photo-ն էլ էր այդպես կարծում, մինչև մեր լուսանկարիչներից Կարո Սահակյանը չհայտնվեց Դժոխքի ձորում։ Աննկարագրելի բնություն, չտեսնված տեսարաններ ու նույնիսկ անհայտ ջրվեժներ։ Բայց նախ ուզում ենք զգուշացնել՝ եթե որոշեք ուղևորվել Դժոխքի ձոր՝ անպայման գնացեք տեղանքին ծանոթ մարդու հետ՝ կիրճը վտանգավոր է, իսկ մոլորվելու դեպքում հակառակորդի տարածքում հայտնվելու վտանգը՝ մեծ։

Երեխայի ծննդյան միանվագ նպաստ ստանալու համար երեխայի ծնողներից մեկը կամ երեխայի խնամակալը տարածքային կենտրոն է ներկայացնում դիմումը և անհրաժեշտ փաստաթղթերը: Սա ըստ «Պետական նպաստների մասին» ՀՀ օրենքի: Նպաստը տրամադրվում է հաջորդ ամսվա ընթացքում: Ավելի ճիշտ` տրամադրվում էր: 2013-ի դեկտեմբեր ամսին, կամ ավելի վաղ ծնված, բայց փաստաթղթերը դեկտեմբերին ներկայացրած և 2014-ի հունվարի 1-ից հետո ծնված երեխաների ծնողները դեռ համապատասխան միանվագ նպաստը չեն ստացել: