Զսպելով բարկությունն ու գնաճը

Զսպելով բարկությունն ու գնաճը

Պատերազմն ու մեր դատարկվող գրպանը

Պարենային ճգնաժամ, համաշխարհային սով, ռեկորդային թանկացումներ… ռուս-ուկրաինական պատերազմի հետևանքների մասին խոսելիս լավատեսական կանխատեսումներ գրեթե չկան: Փոխարենը մասնագետները զգուշացնում են սոցիալ-տնտեսական ծանր ամիսների մասին:

PanARMENIAN.Net - Թանկացումներն արդեն նկատելի են տասնյակ երկրների տասնյակ ոլորտներում: Ռուսաստան, Ուկրաինա, Միացյալ Նահանգներ, Եվրոպա, նաև Հայաստան… ավիատոմսերից մինչև էներգակիրներ, բեռնափոխադրումներից մինչև հացահատիկի պաշարներ: Թանկանում է ամեն ինչ:

Թանկացումների իրական պատկերը կհստականա հատկապես մարտ ամսվա տվյալներն ամփոփելիս, բայց եղած թվերն արդեն մտահոգիչ են: Նախ պարենային անվտանգության և գնաճի մասին: Համաշխարհային շուկայում 14 տարվա մեջ առաջին անգամ ցորենի գինն աճել է մոտ 40 տոկոսով: Աշխարհում ցորենի արտահանման 22 տոկոսը բաժին է հասնում Ռուսաստանին, 10 տոկոսը՝ Ուկրաինային: Կան երկրներ, որոնք հացահատիկի գրեթե ամբողջ պաշարը ներկրում են այս երկու երկրներից: Հայաստանն օրինակ ներկրվող ցորենի շուրջ 90 տոկոսը Ռուսաստանից է ստանում: Կառավարությունը հացահատկի հնարավոր ճգնաժամի ֆոնին պնդում է, որ իր թիվ մեկ խնդիրը սպասվող գնաճը զսպելն է: Հայաստանում ռեսուրսներն ու պաշարները մեծ չեն, բայց ճգնաժամի առաջին փուլը հաղթահարել կստացվի: Վիճակն անկանխատեսելի կդառնա, եթե հակամարտությունը երկարի:

Բարդ է նաև ձիթայուղի հարցը: Ձեթի դեֆիցիտը հասել է Եվրոպա: Իսպանիայում օրինակ, յուրաքանչյուր մարդու հաշվով ձիթայուղ գնելու սահմանափակումներ են դրել: Վիճակը բարդ է նաև Թուրքիայում, ձիթայուղի պաշարների 70 տոկոսը Ուկրաինայից և Ռուսաստանից ստացող Թուրքիան հիմա ստիպված է հանգստացնել իր քաղաքացիներին, որոնք մոտալուտ թանկացումների վտանգը զգալով գրոհել են սուպերմարկետները: 3 օրում 5 լիտրանոց ձիթայուղի արժեքը ավելացել է 35 տոկոսով:

Արևմուտքի պատժամիջոցների ֆոնին ռեկորդային գնաճ են սահմանում էներգակիրները: Նավթի համաշխարհային շուկայում 13 տարվա մեջ առաջին անգամ մեկ բարելի գինը անցել է 140 դոլարը: Գազի 1000 խմ-ն էլ առաջին անգամ հասել է 3500 դոլարի: Միացյալ Նահանգները և Մեծ Բրիտանիան որոշել են ամբողջությամբ հրաժարվել ռուսական գազից և նավթից: Եվրամիությունն ընտրել է փուլային տարբերակը, քանի որ ԵՄ երկրներ ներկրվող բնական գազի 40 տոկոսը Ռուսաստանից է գալիս: Տարբեր տվյալներով գազի գինը մինչև տարեվերջ Եվրոպայում կարող է թանկանալ մինչև 50 տոկոսով:

Թանկացումների պատճառներից մեկն է նաև մատակարարման շղթաների խախտումը և հետևաբար նաև բեռնափոխադրումների կտրուկ թանկացումը: Այստեղ միանգամից երեք խնդիր կա՝ ցամաքային երթուղիների վրա ազդող սահմանափակումները, օդային փակ տարածքները, ծովային բեռնափոխադրումների չեղարկումները: Եվրոպան, Միացյալ Նահանգները, Կանադան և մի քանի այլ երկիր ևս փակել են Ռուսաստանի համար իրենց օդային տարածքը: Սա ոչ միայն անհարմար է դարձրել չվերթները՝ 2 ժամի փոխարեն 20 ժամ թռիչքներով, այլ նաև ավիատոմսերի կտրուկ թանկացման է հանգեցրել: Սրա հետևանքները զգում ենք նաև Հայաստանում: Մոսկվա-Երևան-Մոսկվա չվերթները հասնում են մինչև 2000 դոլարի: Փետրվարի սկզբին նույն ավիատոմսերի արժեքը 200-250 դոլարի սահմանում էր:

Լոգիստիկ շղթաների խախտման և մատակարարումների խնդիրների պատճառով բարդացել է նաև տարատեսակ հումքերի ներկրումն ու արտահանումը: 2020-ին Ռուսաստանը 335.5 միլիարդ դոլարի ապրանք է արտահանել ամբողջ աշխարհում: Պատերազմի հետևանքով խոշորագույն բեռնափոխադրող ընկերությունները, որոնք պատասխանատու են համաշխարհային առևտրի մոտ 80 տոկոսի տեղափոխման համար, դադարեցրել են համագործակցությունը ռուսական ընկերությունների հետ: Հայաստանյան շուկան շղթայական ձևով կապվում է ռուսականի հետ, հետևաբար, տնտեսագետների կանխատեսմամբ Ռուսաստանում նշմարվող թանկացումները կհասնեն նաև այստեղ:

Վիճակագրական կոմիտեի տվյալով Հայաստանի սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը (2022թ. փետրվարը 2021թ. փետրվարի նկատմամբ) կազմել է 6.5%: Պատերազի հետևանքների և Ռուսաստանի դեմ արևմտյան պատժամիջոցների առումով պատկերն ավելի հստակ կդառնա, երբ հրապարակվեն մարտ ամսվա տվյալները: Կենտրոնական բանկից էլ հայտնում են, որ ճգնաժամային այս իրավիճակի պատճառով բազմաթիվ գործոններ կան, որոնց տատանողականությունն այս փուլում բարձր է: Գնաճի վրա դրանց ազդեցությունը հասկանալու համար տատանողականության որոշակի նվազում է անհրաժեշտ:

Եվ պատերազմական այս խառնաշփոթի ֆոնին ճգնաժամը խորացնում է արտարժույթի շուկայի տատանումները: Պատերազմի սկզբից ի վեր ռուսական ռուբլին արժեզրկվում է: Մարտի 10-ին 1 ռուբլու առքը 4.3 դրամի սահմանում է: Մինչև փետրվարի 24-ը 1 ռուբլին 6.5 դրամի սահմանում էր: Սա նշանակում է, որ Հայաստանի այն բնակիչները, որոնք աշխատավարձ կամ դրամական այլ փոխանցումներ են ստանում ռուբլով՝ այս տատանումների և ռուբլու արժեզրկման պատճառով կարող են լուրջ կորուստներ ունենալ: Զուգահեռ բարձրանում է դոլարի գինը և այս իրավիճակում շահում են այն քաղաքացիները, որոնք եկամուտ են ստանում դոլարային փոխանցումներով: Մարտի 10-ի դրությամբ 1 դոլարը 516 դրամ է:

 Ամենաընթերցվողը բաժնում
Ինչու է աշխարհն անցնում անկանխիկ շրջանառության
Նիդերլանդների գյուղատնտեսական հեղափոխությունը
Ինչպես է մեր ախորժակը վտանգում ամբողջ մոլորակը
Էկոլոգիական ինչ գին ենք վճարում ամենամատչելի հագուստի համար
 Ուշադրության կենտրոնում
ՊՎԾ–ն ուսումնասիրություններ է սկսել Քաղաքաշինության կոմիտեում

ՊՎԾ–ն ուսումնասիրություններ է սկսել Քաղաքաշինության կոմիտեում Ուսումնասիրությունները մեկնարկել են Փաշինյանի հանձնարարությամբ

 Բաժնի այլ նյութերը
ԱԹՍ-ով ջրված այգու բերքը Ինչ առավելություններ ունի խելացի գյուղատնտեսությունը
Դատարկ փեղկերի առասպելը Ինչու են մարդիկ խուճապային գնումներ կատարում ցնցումների ժամանակ
Լավ ես քշում՝ վատամարդ ես, վատ ես քշում՝ լավամա՞րդ Ինչքան են վաստակում ԱՊՊԱ-ները ՀՀ-ում
---