«Ռուսաստանաբնակ հայամետ քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովը հայտարարել է, որ Թուրքիան աշխատում է փոխել ուժերի հարաբերակցությունը տարածաշրջանում», գրում է Moderator.az-ը: Մեկնաբանելով դա՝ «հայտնի հասարակական և քաղաքական գործիչ» Ագիլ Սամեդբեյլին պնդում է. Ռուսաստանը հասկանում է, որ Հայաստանի ու Թուրքիայի մերձեցումը ամենից շատ իրեն կարող է վնասել…այդ քաղաքագետը թեև հայամետ է, բայց հիմար չէ: Նա հասկանում է, որ ուժերի հարաբերակցությունը փոխվում է ի նպաստ Թուրքիայի: Իսկ դա ոչ միայն Թուրքիայի խելամիտ քաղաքականության, այլ նաև Ռուսաստանի հիմար քաղաքականության հետևանք է; Մեր տարածքների օկուպացիայի մեղավորը Ռուսաստանն է… Առաջիկա տարիներին մենք կդառնանք մեծ քաղաքական իրադարձությունների վկան»: Մեզ մնում է միայն համաձայնվել այդ նախազգուշացման հետ: Առավել ևս, որ դա ոչ այլ ինչ է, քան մեջբերում Տարասովի հոդվածից:

Սա միանգամայն կենսական հարց է բոլոր քաղաքակիրթ պետությունների համար, որոնց ճակատագիրն, այսպես թե այնպես, կապված է Ադրբեջանի հետ, թեկուզ աշխարհագրորեն: Ռուսաստանը, Վրաստանը, և, անշուշտ, Հայաստանը, բազում ուժեղ զգացմունքներ են ապրում այդ զարմանալի հետխորհրդային պետության հետ հարևանությունից, որը, հավանաբար, ամենաանհանգիստն է ու էկզոտիկը նախկին ԽՍՀՄ բեկորներից:

«Իրաքի և Լևանտի իսլամական պետություն» (ISIS) խմբավորման կողմից վերահսկվող տարածքներում նորաթուխ խալիֆ Աբու Բաքր ալ Բաղդադիի գլխավորությամբ Իսլամական խալիֆայություն ստեղծելու վտանգավոր նախաձեռնությունը ստիպեց Թուրքիային ու Իսրայելին այլ կերպ նայել քրդական խնդրին: Այդպես, Թուրքիայում իշխող Արդարության և զարգացման կուսակցության (ԱԶԿ) մամուլի քարտուղար Հուսեյն Չելիկը հայտարարեց, որ Իրաքում Քրդական ինքնավար շրջանի կողմից անկախության հռչակումը կարող է բխել Անկարայի շահերից: Հայտարարությունն ընկալվեց որպես նահանջ այն դիրքերից, որը Թուրքիան զբաղեցնում էր տասնամյակներ շարունակ:

«Բոլորը փնտրում են ու չեն գտնում այն պատճառը, թե ինչու սկսվեց պատերազմը: Որոնումներն ապարդյուն են, պատճառը միևնույն է չեն գտնի: Պատերազմը սկսվեց ոչ թե ինչ-որ մի պատճառով, այլ միանգամից բոլոր պատճառներով»,- ասել է ԱՄՆ նախագահ Թոմաս Վուդրո Վիլսոնը:

Հայոց ցեղասպանության տարիներին, թուրքական յաթաղանից մազապուրծ հայերը, հաստատվում էին մոտակա երկրներում: Այդպես ձևավորվեց Մերձավոր Արևելքի հայ համայնքը, որը հասնում էր մոտ 200 հազարի: Լիբանանում, Եգիպտոսում ու Սիրիայում որբանոցներ բացվեցին ծնողազուրկ երեխաների համար: Արաբները ըմբռնումով էին վերաբերվում փախստականներին, եթե չասենք ավելին՝ Օսմանյան կայսրությունն ատող արաբների համար հայերը գրեթե եղբայրներ էին: Արդարության դեմ չմեղանչելու համար պետք է նշեմ, որ Լիբանանը, Եգիպտոսը, Մերձավոր Արևելքն ընդհանուր առմամբ, փախստականներին ընդունեցին որպես իսկական հարևաններ ու բարեկամներ:

70 տարի առաջ Նորմանդիայում սկսվեց դաշնակիցների Overlord դեսանտային գործողությունը, ինչը փաստացի նշանավորեց երկրորդ ճակատի բացումը հիտլերյան Գերմանիայի դեմ: Գործողությունը սկսվեց 1944 թ. հունիսի 6-ի վաղ առավոտյան և ավարտվեց 1944 թ. օգոստոսի 31-ին, որից հետո դաշնակիցները հատեցին Սենա գետը, ազատագրեցին Փարիզը և շարունակեցին առաջխաղացումը մինչև ֆրանս-գերմանական սահման:

ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Մորնինգսթարը օգոստոսի 1-ին կլքի Ադրբեջանը, հայտնում է Բաքվում ԱՄՆ դեսպանատան մամուլի ծառայությունը: Դրան կարելի էր սպասել՝ դեսպանի վերջին հայտարարություններն այնքան էլ չեն տեղավորվում դիվանագիտական վարվելակերպի կանոնների մեջ, սակայն, հավանաբար, Վաշինգտոնն արդեն հոգնել է Իլհամ Ալիևի հանդուգն պահվածքից: Անցյալ տարի Ադրբեջանից ետ կանչվեց Գերմանիայի դեսպան Հերբերտ Կվելլեն մարդու իրավունքների հետ կապված իրավիճակն Ադրբեջանում քննադատելու համար: Բաքվում ոչ մի կերպ չեն կարողանում հասկանալ, որ ոչ բոլոր դեսպաններն են համամիտ Ալիևի քաղաքականության հետ ոչ միայն մարդու իրավունքների, այլև ուրիշ ոլորտներում: Ճիշտ է, պետք է վերապահում անել. ԱՄՆ դեսպանները հետխորհրդային տարածքում «հայտնի են» խորհուրդներ տալով, իսկ երբեմն ուղղակի միջամտում են հավատարմագրման երկրի ներքին կյանքին: Նրանց խղճին են ծանրացած «գունավոր հեղափոխությունները» Վրաստանում, Ղրղզստանում ու Ուկրաինայում:

Մայիսի 19-ին հույն ժողովուրդը նշում է իր պատմության ողբերգական էջի տարելիցը: Այդ օրը հույները սգում են իրենց հայրենակիցների մահը, որոնք դաժան ոչնչացման ենթարկվեցին օսմանցի թուրքերի կողմից 1916-1923 թթ.:

«Ամբողջ աշխարհը Հայաստանի գլխավորությամբ Ադրբեջանի դեմ է ելել, որը հաջողությամբ զարգանում է ու լավ հարաբերություններ ունի այն երկրների հետ, որոնք չեն գտնվում հայկական լոբբիի ճնշման տակ»: Ահա այսպիսի տպավորություն ես ստանում, ընթերցելով ադրբեջանական ԶԼՄ-ների հրապարակումները, որոնք, մոռանալով իրենց արդի խնդիրներն ու հոգսերը, ամենուր «հայկական հետք» են որոնում ու մեղադրում են բոլոր մահացու մեղքերի մեջ ում ասես միայն այն պատճառով, որ համաշխարհային հանրությունը չի ցանկանում Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանին տալ: Ադրբեջանի փոխվարչապետ, Փախստականների ու բռնի տեղահանվածների պետկոմիտեի նախագահ Ալի Հասանովը նախօրեին հայտարարել է, որ «Ադրբեջանը Թուրքիայից բացի այլ նորմալ հարևան չունի»:

Ադրբեջանի պատմական բանավեճերը վերջին շրջանում զգալի ազգային շեշտադրում են ստացել՝ առնչվելով ուդիներին: Այդպես, բավականին հաճախ Կովկասին վերաբերող գիտաժողովներում կարելի է տեսնել ադրբեջանցի պատմաբան, Բաքվի պետական համալսարանի ավագ գիտաշխատող Ռոբերտ Մոբիլին, որն ազգությամբ ուդի է, Ադրբեջանի աղվանա-ուդական քրիստոնյա համայնքի նախագահն է: