Գնալով ակտիվանում է Հայաստանի դերակատարությունը համաշխարհային մշակութային կյանքում

PanARMENIAN.Net - Հունվարի 27-ին տեղի ունեցավ «Հայոց ցեղասպանություն» գրքի շնորհանդեսը: Ըստ հեղինակի, «Հայոց ցեղասպանություն» գիրքը տարբերվում է այդ թեմայով իր բոլոր մյուս աշխատանքներից: «Գրելով այդ գիրքը, ես ղեկավարվել եմ «առանց ողբի» սկզբունքով: Ես աշխատել եմ ներկայացնել մեր պատմության ամենաողբերգական էջերը արժանապատվորեն », - նշել է նա: «Ինչպես ասել է իմ ընկերներից մեկը` դա հարված է ուղղված Թուրքիային», -հավելել է Հովհաննիսյանը:

Սակայն հանրության համար 1915թ. ողբերգությունը պետք է բացահայտվի ոչ միայն գրքերի շնորհիվ: Անցած շաբաթ հայտնի դարձավ նաեւ, որ հայ կինեմատոգրաֆիստները մտադիր են մինչեւ 2015թ. գեղարվեստական ֆիլմ նկարահանել Հայոց ցեղասպանության թեմայով` հանրահայտ «Շինդլերի ցուցակի» մակարդակի մի ֆիլմ: Ֆիլմը կնկարահանվի պետպատվերով` արդեն պայմանավորվածություն կա ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ, որը կարեւորել է այդ գաղափարի իրականացումը, քանի որ անհրաժեշտ է մի շարք ֆիլմեր ստեղծել Հայոց ցեղասպանության մասին, որոնք ցույց կտան համաշխարհային հանրությանը թե որքան կարեւոր է թույլ չտալ, որ նման հրեշավոր ոճրագործությունը կրկնվի:

Այս նախագծի ղեկավար, Հայաստանի Ազգային կինոկենտրոնի տնօրեն Գեւորգ Գեւորգյանը ներկայացրել է գործողությունների ծրագիրը, որի համաձայն առաջին հերթին հարկավոր է գտնել տաղանդավոր սցենարիստի եւ կինոյի պրոֆեսիոնալների, ինչը շատ ավելի դժվար է լիենլու, քան ֆինանսական հարցերի լուծումը: Սակայն նա հստակ համոզվածություն է հայտնել, որ նախաձեռնությունն իր արդյունքը կտա: Դա պետք է լինի իրական փաստերի վրա հիմնված ֆիլմ:

Հայոց ցեղասպանությունից հետո Վարդան Մամիկոնյանի մասին պատմությունն ըստ հայտնիության երկրորդն է Հայաստանի պատմության մեջ, համենայն դեպս, Հոլիվուդի համար, գտնում է ռեժիսոր Ռոջեր Կուպելյանը: Իսկ նա կարող է դատել այդ թեմայի մասին, քանի որ աշխատել է այնպիսի հայտնի ֆիլմերի ստեղծման վրա, ինչպիսիք են, օրինակ, «Մատանիների տիրակալը» եռապատումը: Ուստի ռեժիսորը պատեհ պահի է սպասում Հոլիվուդում, նպատակ ունենալով նկարահանել «Բյուզանդիայից արեւելք» ("East of Byzantium") ֆիլմը, որը պատմում է Ավարայրի ճակատամարտի մասին եւ այն մարտահրավերների, որոնց հետ Սփյուռքն ու Հայաստանը բախվում են նաեւ այսօր»: Օտարազգիների համար այս ֆիլմը նման կլինի «Գլադիատորին»: Մինչդեռ մեզ համար այն լի է քաղաքական խնդիրներով ու ներքին բախումներով»,-ասել է ռեժիսորը` հիշեցնելով, որ եթե ցանկանում ենք լայն լսարանին ներկայացնել նման թեմա, ապա անհրաժեշտ է հեռավորություն պահպանել որոշ հարցերում:

Թեկուզ առանց հոլիվուդյան մասշտաբների, եւ կարճամետրաժ, սակայն առաջին անգամ Արցախի Հանրապետության (ԼՂՀ) պատմության մեջ գեղարվեստական ֆիլմ նկարահնվեց: «Տունը, որը կրակում էր» ֆիլմը նկարահանվել է ղարաբաղցի գրող եւ լրագրող, ղարաբաղյան պատերազմի մասնակից Աշոտ Բեգլարյանի պատմվածքի մոտիվներով եւ պատմում է ադրբեջանա-ղարաբաղյան պատերազմի մի էպիզոդի եւ տարեց մի մարդու հերոսության մասին, որը պաշտպանում էր իր տունը: 20 րոպեում ֆիլմը պատմում է պատերազմի պատմությունը, հիմնվելով իրական իրադարձությունների վրա: Սակայն դա ղարաբաղյան պատերազմի մասին պատմող ֆիլմաշարի միայն առաջին ֆիլմն է:

Անցած շաբաթ էկրաններ բարձրացավ Հայաստանի, ավելի ճիշտ, նրա էպոսի մասին պատմող եւս մեկ ֆիլմ: Խոսքն առաջին հայկական լիամետրաժ անիմացիոն ֆիլմի «Սասնա ծռեր» պրեմիերայի մասին է, որը կայացավ հունվարի 25-ին: Անակնկալ էր, որ 80-րոպեանոց ֆիլմը կցուցադրվի նաեւ Կաննի միջազգային կինոփառատոնում:

Սակայն Հայաստանի մասին ֆիլմ դիտելու համար եվրոպացիները կարող են չգնալ կինոթատրոն: 2009 թ. նոյեմբերի 22-ից Իտալիայի հեղինակավոր MEDIASET հեռուստաընկերությունը ամեն կիրակի, առավոտյան «Հոգու սահմաններ» հաղորդաշարի շրջանակում հեռարձակում է Հայաստանի մասին պատմող պատմավավերագրական տեսաֆիլմեր` «Հայաստան», «Հայաստան. պատմությունը շարունակվում է Վենետիկում», «Հայաստան. ինչպիսի ապագա», «Հայաստան. մեծ չարիք», «Հայաստան` մեկ եկեղեցի, մեկ ժողովուրդ», «Հայաստան. վանքեր», «Պատմական դաշնագիր», «Հայաստան. ճչացող քարերի երկիր» խորագրերով, հաղորդում է ՀՀ ԱԳՆ մամլո ծառայությունը: Տեսաֆիլմը նկարահանել են իտալացի լրագրողները: Ցուցադրությունները դեռ շարունակվում են:

Օտարերկրացիներն ոչ միայն կինո են նկարահանում Հայաստանի մասին, այլ նաեւ հայկական երաժշտություն են նվագում: Այսպես Բրոդվեյի «Paramaunt Theatre» թատրոնում հնչել են Արամ Խաչատրյանի ջութակի կոնցերտը, կատարվել են նաեւ Էդվարդ Միրզոյանի, եւ Ղազարոս Սարյանի ստեղծագործությունները East Bay Symphony նվագախմբի կատարմամաբ:

Մեծանուն հայերի հոբելյանները եւս անուշադրության չեն մատնվում արտերկրում: Բեռլինում նշել են հայ մեծանուն կոմպոզիտոր եւ երաժշտագետ Կոմիտասի 140-ամյակը: Միջոցառմանը կարելի էր ունկընդրել դասախոսություն Կոմիտասի կյանքի եւ գործունեության մասին եւ լսել նրա երգերը: «Նման միջոցառումները չափազանց կարեւոր են ազգային ինքնության պահպանման համար, իսկ երիտասարդ սերնդի համար դա սեփական մշակույթին ծանոթանալու հիանալի հնարավորություն էր»,-ասել է Բեռլինի հայ եկեղեցական եւ մշակութային համայնքի նախագահ Պետրոս Տիկիչյանը:

Սակայն Հայաստանը եւս ետ չի մնում օտարերկրյա դասականների հոբելյանները նշելու գործում` հունվարի 29-ին Երեւանի «Մոսկվայի տուն» մշակութագործարարական կենտրոնում Ա.Չեխովի 150-ամյակին նվիրված միջոցառումների շրջանակներում, տեղի ունեցավ «Չեխովի ոճով» գրական-երաժշտկան հեղինակային կոմպոզիցիայի պրեմիերան: Մոսկավի քաղաքապետ Յուրի Լուժկովի ներկայությամբ, որն այսօր պաշտոնական այցով Երեւանում էր, բեմադրիչ-ռեժիսոր Արամ Գյուրջյանը կատարեց մի շարք երաժշտական ստեղծագործություններ եւ ներկայացրեց իր «Թագավորը Չեխով է խաղում» ֆիլմը , որը երկրորդ մրցանակն է ստացել Մոսկվայի Չեխովյան ֆիլմերի միջազգային փառատոնում 2009թ. դեկտեմբերին:

Տաղանդավոր հայերը կներկայացնեն իրեցն երկիրը համաշխարհային հանրությանն առաջիկա մշակութային իրադարձությունների ընթացքում: Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիայում դաշնակահար Վազգեն Վարդանյանը կսկսի իր համաշխարհային շրջագայությունը: 2010թ. նա «Երաժշտության կայսրություն» երաժշտա-պրոդյուսերական կենտրոնի հետ համագործակցությամբ, կկատարի երկու մեծանուն կոմպոզիտորների` Շոպենի եւ Շումանի 200-ամյակին նվիրված ծրագիրը:

Իսկ դրանից մի քանի օր առաջ ԱՄՆ-ում կավարտվի հայկական թեմայով լավագույն պիեսի համար հայտարարված մրցույթի մասնակցության հայտերի ընդունումը, որի հաղթողները «Վիլյամ Սարոյան» հիմնադրամից կստանան դրամական պարգեւատրում, ինչպես նաեւ իրենց աշխատանքները տպագրելու հնարավորություն:

Գլխավոր մրցանակը 10. հազ. դոլար դրամական պարգեւն է:

Այսպիսով, մշակութային ակտիվությունը Հայաստանում գնալով աճում է: Մնում է միայ պայքարել աշխարհում սեփական մշակությաին ժառանգության պահպանման համար: Եվ այդ հարցում մեր երկիրը եւս որոշակի հաջողությունների է հասել: Հայաստանի եւ Վրաստանի միջեւ միջկառավարական հանձնաժողովի նիստում հունվարի 26-ին կողմերը պայմանավորվածություն են ձեռք բերել Թբիլիսիի ավերված Սբ.Գեւորգ եկեղեցին վերականգնելու մասին: Պայմանագիր է ստորագրվել երկու կողմերի նախարարությունների միջեւ, որտեղ կա այդ հարցին առնչվող կետ: Մնում է սպասել հետագա զարգացումներին եւ շարունակել այդ ուղղությամբ կատարվող աշխատանքը: